BİŞKEK, 14 Nisan 2020 /Kabar/. Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov, “AEB çerçevesinde, tüm çabaları birleştirmeli ve birlikte pandemi ve olumsuz sonuçlarıyla yüzleşmeliyiz.” dedi.
Kırgızistan lideri Ceenbekov, bugün Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko’nun ev sahipliğinde video konferans yöntemiyle düzenlenen Avrasya Ekonomik Yüksek Konseyi (AEYK) toplantısına katıldı.
Devlet Başkanı, Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) kapsamında yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının yayılması bağlamında ortak çabaları pekiştirmeyi amaçlayan bir dizi önlem önerdi.
Ceenbekov, evrensel izolasyon ve ülkeler arasındaki sınırların zorla kapatılması koşullarında, insani yardım malzemelerinin, gıda maddelerinin ve tıbbi malzemelerin kesintisiz teslimatını sağlayacak uygun bir algoritma ile “yeşil koridorlar” organizasyonunun gerekli olduğunu vurguladı. Ayrıca, ülkeler arasında serbestçe hareket edecek malların listesini belirleme tavsiyesinde bulundu.
Ayrıca, işletme için bütçe ve vergi teşviklerini amaçlayan bir dizi ortak önlem ihtiyacının da altını çizen Kırgız lideri, “Ülkelerimizin ekonomisi için özellikle önemli olan Avrasya Kalkınma Bankası ve Avrasya İstikrar ve Kalkınma Fonu'na verilmelidir. Mevcut koşullarda, bu yapıların çalışmalarını yeniden yönlendirmek gerekir. Fonun bazı ilkelerini gözden geçirmenin zamanının geldiğine inanıyorum. Kriz durumlarında bütçe desteği için kredilerin dikkate alınma süresini azaltmak gerekir. Hibe esasına göre fon payının artırılması gerekmektedir.” diye konuştu.
Avrasya Kalkınma Bankası'nın küçük ve orta ölçekli işletmeleri desteklemek için yeni mekanizmalar oluşturmada önemli bir rol oynayabileceğini de sözlerine ekleyen Devlet Başkanı, her şeyden önce Banka'nın tıbbi ve gıda temelleri üretimi için işletmeleri derhal finanse etmesi gerektiğini vurguladı. Karşılıklı bir destek olarak, bu finansal kurumların kaynaklarını Birlik ülkelerine tarım ürünleri sağlamak için kanalize etmeye hazır olduğunu ifade etti.
Ayrıca, küçük ve orta ölçekli işletmelere imtiyazlı borç verme, uygun finansman mekanizmalarının geliştirilmesi ve uygulamalarının başlaması dahil olmak üzere, ulusal bankaların ve finans sektörünün Birlik ülkelerinin ekonomilerine gerekli kaynakları sağlama potansiyelini desteklemenin önemine dikkat çekti.
Bununla birlikte duruma tıbbi bir müdahale için Birliğin tıbbi hizmetlerinin ortak bir çalışmasını organize etmeyi öneren Sooronbay Ceenbekov, “Tıbbi cihazlardaki ithalat gümrük vergilerini geçersiz kılmak için Avrasya Ekonomi Komisyonu tarafından önlem alınması gerektiğini düşünüyoruz. Birlik ülkelerinin gıda güvenliğini sağlamayı amaçlayan sosyal olarak önemli mallar için de aynısını yapmak zamanında ve uygun olacaktır.” ifadelerine yer verdi.
AEB ülkelerinin çok sayıda vatandaşının Birliğin tüm ülkelerinde ve bir pandemide yaşadığını ve çalıştığını belirten Ceenbekov, bu zor dönemde AEB’nin tüm vatandaşları için tek bir sosyal ve tıbbi destek mekanizmasının benimsenmesini önerdi.
Cumhurbaşkanı, Kırgızistan'da hastalığın daha da yayılmasını önlemek için gerekli tüm önlemlerin alındığına dikkati çekerek, bunun yanı sıra ekonomik riskleri en aza indirmek için problemleri de çözmek gerektiğini vurguladı.
Ceenbekov, “Şimdi sosyal, ticaret, ekonomik ve göç alanlarında zorluklar yaşıyoruz. Diğer ülkelerde sınırları kapatmak için alınan önlemler dış ticareti ve buna bağlı olarak bütçe gelirlerini etkilemiştir. 2020 yılının ilk çeyreğinde üçüncü ülkelerden Kırgızistan'a mal ithalatı % 39 azaldı. Olumsuz eğilimin devam edeceğini biliyoruz. Geçen yıla göre, ülke bütçesine uygulanan gümrük gelirleri neredeyse % 40 azaldı. Ne yazık ki, küçük ve orta ölçekli işletmelerin faaliyetlerindeki azalma, ülkenin bütçesine olan gelirleri daha da azaltacaktır. Sonuç olarak, tahminlerimize göre, bu yılın sonuna kadar, devlet bütçesi gelirlerindeki azalma yaklaşık % 25 olacaktır.”diye konuştu.
AEB yasal tabanının, pandeminin üye devletlerin ekonomilerinin yanı sıra vatandaşların sağlığı ve yaşamları üzerindeki olumsuz sonuçlarını en aza indirecek önlemlerin alınmasına izin verdiğini dile getiren şöyle devam etti:
“Kısıtlayıcı önlemler Birliğimiz içinde “ekonomik izolasyon” haline gelmemelidir. AEB tek pazarı engeller, kısıtlamalar ve muafiyetler olmadan çalışmalıdır. Malların ihracatı veya ithalatı ile ilgili kısıtlamaların getirilmesi sadece üçüncü ülkelerle ilgili olarak gerekçelendirilmiştir. Birlik içinde, ülkelerimizin nüfusuna temel gıda ürünleri sunmak için her türlü fırsatımız var. AEB kapsamında, sosyal açıdan önemli mallarda karşılıklı ticaret konusunda herhangi bir kısıtlama olmamalıdır.”
Devlet Başkanı, Kırgız vatandaşlarının anavatanlarına dönüşlerinde sağlanan göç desteği ve yardımı için Rusya Federasyonu ve Kazakistan Cumhuriyeti liderlerine teşekkür etti.
Ayrıca, tıbbi test sistemleri sağladığından dolayı ve Avrasya Fonu'ndaki iç sağlık sistemine mali yardım tahsis etme kararı için Rusya’ya teşekkürde bulunan Ceenbekov, konuşmasını şu şekilde tamamladı:
“Mevcut durum tüm Birliğimiz için bir deneydir. Ülkelerin ortak çabaları ile salgının üstesinden gelmek için ortak önlemler alabileceğimize inanıyorum.”
