Ankara (Golden Bridge News) Görüşme sırasında ŞAİR, YAZAR VE BİLİM ADAMI KERİM SARILAR İLE “ORTAK LATİN ALFABESİNE GEÇMENİN YARARLARI” konusunda GBNews'ın sorularını değerlendirdi:
Golden Bridge News: Kerim bey sizce Türkiye Cumhuriyetin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk Latin Alfabesine geçmesindeki perde arkasındaki neden ne idi?
Kerim Sarılar: 1926 yılında Baku’de toplanan Türkoloji Konseyi Latin alfabesine geçme kararı aldı. Bu tarihten itibaren Azerbaycan ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleri bizim bu gün kullandığımız Latin alfabesini kullanıyorlardı. Ülkemiz ise Arap alfabesini kullanıyordu. Türkiye Cumhuriyetin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Türkler arasında alfabe birliğin sağlanmasını arzu ediyordu. 1 Kasım 1928'de Latin esasından alınan harfler, (Türk dilinin özelliklerini belirten işaretlere de yer verilerek) "Türk harfleri" adıyla 1353 Sayılı Kanunla
Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edildi.
Atatürk, Millet Mektepleri Başöğretmeni ilân edildi (24 Kasım 1928). Böylece, eğitim ve kültür hayatımızda yeni bir dönem başlamış oldu.
Golden Bridge News: Kerim bey sizce 1940 yılına kadar Latin Alfabesini kullanan Azerbaycan ve Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin Kiril Alfabesine geçmesinde perde arkasındaki neden ne idi?
Kerim Sarılar: 1940 yılına kadar Azerbaycan ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleri Latin alfabesini kullandılar. 1940 yılında SSCB de iktidara gelen Stalin KGB’den, Türkiye Cumhuriyetinde Atatürk’ün niçin Latin Alfabesini kabul ettiğine dair bir rapor hazırlamasını emretmiş. KGB raporunda; “Azerbaycan ve Orta Asya Türk Cumhuriyetlerindeki Türk milletinin kültürel kimliğini, dilini ve milli benliğini kaybetmemesi için aralarında alfabe ve dil birliğinin sağlanmasına yönelik uzun vadeli bir proje olduğuna” raporunda yer vermiştir.. KGB’ den bu raporu alan azılı bir Türk düşmanı olan Stalin hemen telsiz emri ile Azerbaycan ve Orta Asya Türk Cumhuriyetlerini süngü zoru ile Kiril Alfabesine geçirmişlerdir. Sebep olarak da Rusçayı iyi öğrenemedikleri belirtilmiştir. Oysa ayni tutum SSCB deki diğer milletlere (Ermenilere ve Gürcülere) uygulanmamıştır.
Golden Bridge News: Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in 2017 yılında, Kiril alfabesinden Latin alfabesine geçmesi hakkında düşünceleriniz?
Kerim Sarılar: Kazakistan Cumhurbaşkanı Sayın Nur sultan Nazarbayev’in 2017 yılında, Kiril alfabesinden Latin alfabesine geçişle ilgili kararnameyi imzalaması
1926 yılında Bakü’de toplanan Türkoloji Konseyinin Latin alfabesine geçme kararına yeniden dönüşü sağlamıştır.
Dileğimiz o ki; Kardeş Ülkeler arasındaki kültürel etkinliklerde bir köprü olan alfabe birliğinin sağlanmasında diğer Türki Cumhuriyetleri de geç kalmadan Latin alfabesine geçmeli ve 1926 yılında Bakü’de toplanan Türkoloji Konseyinin Latin alfabesine geçme kararına yeniden dönüşü sağlanmalıdır.
Kardeş Ülkelerimiz arasında kültürel bağların canlanmasına ve işbirliğinin artmasına vesile teşkil edecek Ortak Alfabe Birliğinin sağlanması kardeşlerimize yeni imkânlar sunacağı açıktır.
