KIMIZ. İlk kez, kımızı Orta Asya ve Moğolistan'ın göçebe kabileleri hazırlamaya başladı. Kımızın kullanımının en eski izleri Eneolitik Çağ'a (5500 yıl önce) denk gelmektedir.
Susamyr Vadisinde (Kırgızistan) atların evcilleştirmesi delilleri arasında kısrak sütü izleri ile keçi derisinden, muhtemelen, kımız fermente edilmiş, deri çantalar bulundu. Yüzyıllar boyu göçebeler kımızın nasıl hazırlanmasını gizli tuttu.
Кımıztan ilk kez eski Yunan tarihçisi Herodot'un (M.Ö. 484-424) çalışmalarında bahs ediliyor, İskitlerin hayatını anlatırken, en sevdikleri bir içkiden yazıyor. Bu içki derin tahta küvetlerle kısrak sütünü çalkalanarak hazırlyorlar. Herodot'a göre, İskitler kımızın hazırlanması "bilgilerinin sızıntısı"ndan çok korkuyorlardı ve onu hazırlamanın yolunu bilen bütün köleleri kör ederlerdi. Kımız sözü eski Rusların İpatyev kaydlarında da bulunuyor.
Fransız keşiş ve 13. yüzyıl misyoneri Gilyom de Rubruk, 1253'te "Tataria" ya yaptığı yolculuk hakkında söylerken, kımızın hazırlanışı, tadı ve etkisini ilk kez ayrıntılı açıkladı.
FAYDALARI
-Kanda trigliseritler ve kolesterol düşürür, böylece ateroskleroz ve buna bağlı kalp hastalıkları, kalp krizi ve akut inme riski azalır.
-Bağışıklık sistemini güçlendirir.
-Kansere karşı koruma sağlar.
-Beyin, retina, sperm, cilt hücreleri güçlenir.
-Diyabet için faydalıdır.
-Kanı inceltir ve akışını kolaylaştırır, kan pıhtılaşmasını önler.
-Romatizmal hastalıklara karşı koruma sağlar.
-Beyin ve sinir sisteminin sağlıklı şekilde çalışmasında etkileri vardır.
-Depresyon tedavisini destekler.
-Bunama ve Alzheimer hastalığı riskinin azaltmasına yardımcı olur.
-Ruh hali, yoğunlaşma, bellek, dikkat ve davranış bozukluklarına karşı destek sağlar.
-Saldırganlık azaltmaya ve sakinleştirmeye yardımcı olur.
-Mizaç, tepkisellik ve kişilik üzerinde olumlu etkisi vardır.
-Kımız içen kişilerde gözde yaşa bağlı olarak gelişen sarı nokta hasarları riskini önlenebilmektedir.
-Kımız’ın antienflamatuar etkisi vardır. Ayrıca kas-iskelet sistemi ve bağışıklık sistemi üzerinde faydalı etkileri bulunmaktadır.
-Kımız, kemik ve eklem sağlığında etkili ve yararlıdır.
-Kemiklerde kalsiyum toplanmasına destek olarak güçlenmelerini sağlar.
-Eklem iltihabı ve kıkırdağa zarar veren enzim aktivitesini azaltır.
-Eklemlerde hassasiyet ve sabah sertliğini azaltır.
-Romatoid artritli hastada ilaç ihtiyacını azaltır.
-Kımız özellikle kalp ve damar hastalıkları açısından yararlıdır.
-Kımız tüketenlerde koroner kalp hastalığına bağlı ölümlere daha az rastlanır.
-Kalp damar hastalığı riski olanların ya da bu hastalığa yakalanmış olanların kalp sağlığını korumaya yardımcı olur.
-Damar sertliği oluşumunu yavaşlatır.
-Trigliseritlerin kan düzeyini düşürür.
-Kalp hastalıklarında “kötü kolesterol”ün (LDL) düşürülüp, “iyi kolesterol”ün (HDL) artırır.
-Kalp krizi sonrası felç, ikinci bir kalp krizi ya da ölüm riskini azaltır.
Turkic World
Elşan Nagiyev
Resimler İnternetten alındı
