BİŞKEK, 15 Kasım 2019 /Kabar/. Kırgız şairi Colon Mamıtov’un şiirinde söylenen “Kırgız önü Çokmorovdun önündöy” (Çokmorov’un yüzü Kırgız yüzünü yansıtır) gibi Kırgız halkının ünlü ressam ve oyuncu oğlu Süymönkul Çokmorov’un 80. yıl dönümüne adanan etkinlik başkent Bişkek’te düzenlendi.
Cumhurbaşkanlığı Basın Merkezi’nden yapılan açıklamaya göre, Devlet Başkanı Sooronbay Ceenbekov, Kırgızistan SSR, SSCB Halk Sanatçısı Süymönkul Çokmorov’un 80. yıl dönümü vesilesiyle düzenlenen törene katıldı.
Devlet Başkanı törende yaptığı konuşmada, Süymönkul Çokmorov'un ülkenin gururu, en büyük sanatçı, çarpıcı film oyuncusu ve Kırgız halkının son derece yetenekli oğlu olduğunu belirtti.
Cumhurbaşkanı, sinematografideki “Kırgız mucizesinin” ve Kırgız güzel sanatlar alanındaki başarılarının Süymönkul Çokmorov’un kaderinden ayrı olarak değerlendirilemeyeceğini vurguladı.
Kutlama kapsamında, Süymönkul Çokmorov’un hayatı ve kariyeri ile ilgili bir konser programının yanı sıra bir tiyatro prolog ve bir belgesel filmi gösterildi.
Сumhurbaşkanı, sinematografideki “Kırgız mucizesinin” ve Kırgız güzel sanatlar alanındaki başarılarının Süymönkul Çokmorov'un kaderinden ayrı olarak değerlendirilemeyeceğini belirtti.
Devlet Başkanı, ünlü oyuncunun sinemadaki başarılarının, resimlerdeki keşiflerin sırrının dünyayı algılayışında ve asil insan niteliklerinde olduğunu sözlerine ekledi.
Kırgızistan lideri, Çokmorov'un kısa ama güzel bir yaşam sürdüğüne dikkati çekti.
Ceenbekov, “Allah’ım ona büyük kullanım alanı bulduğu nadir yetenekler vermiş. Yaratıcılık dünyasına bir sanatçı olarak girdi, şanlı kariyeri ressamın elindeki fırçayla ve sınırsız sanat sevgisi ile başladı. Bununla birlikte, dünya çapında ünü unutulmaz film rolleri sayesinde sinematografideki başarılarını da aynı şekilde getirdi. Bir film oyuncusu olarak eşsiz yeteneği ile, tüm dünyaya yalnızca kendisiyle değil, aynı zamanda dünyanın dört bir yanından gelen seyircilerin sevgi ve beğenisini uyandıran, özgürlüğü seven Kırgız halkı ve kendine özgü kültürü hakkında ilan etti.” ifadelerini kullandı.
Konuşmasına devam eden Cumhurbaşkanı, çekildiği filmlerde sadece en iyi rolleri yaratıp kalmadığını, ayrıca Kırgız halkının gerçek ulusal yüzünü, ulusal karakterini, cömertliğini ve kahramanlığını somutlaştırdığını vurguladı.
Ceenbekov, “Gururla söyledikleri Kırgız halkının bir tür manevi simgesi haline geldi: “Çokmorov'un yüzü Kırgız halkının yüzüdür.” Her Kırgız, Süymönkul Çokmorov'un çağdaşı ve vatandaşı olduğu için şanslı olmaktan gurur duyuyor.” dedi.
Süymönkul Çokmorov kimdir?
Ünlü Kırgız ressam ve aktör Süymönkul Çokmorov Çüy Bölgesinin Alamüdün ilçesine bağlı Çon-Taş köyünde 9 Kasım 1939 yılında dünyaya geldi. Üçüncü kuşak dedesi Baysaba, 1850 yılında Talas'tan göçmüştür. Ondan Ormokoy.Çokmor ve Süymönkul dünyaya gelmiştir. Halkta sevgi, güzellik artsın dileğiyle babası Süymönkul ismini vermiştir. Eşi, Tokmoklu Salima Şabaza ile Leningrad'da tanışmışlar ve 1966 yılında evlenmişlerdir. Salima Anne Bişkek'te Sanat Müzesinde çalışmış, Çokmorov'dan iki yıl sonra vefat etmiştir. Çokmorovların iki çocukları olmuştur: Büyük oğlu Baktıgul, küçük oğlu Ergul. Baktıgul'un oğlu Atay günümüzde Kanada'dadır. 1953 yılında Frunze (Bişkek)'deki Güzel Sanatlar Yüksekokuluna kayıt olup, 1958 yılında mezun olur. 1958'de Leningrad'daki Repin Resim Enstitüsüne kayıt olup, 1964 yılında mezun olur. Çokmorov, ressamlığın yanısıra 1967 yılında aktörlük yapmaya başlar.
Rol aldığı başlıca oyunlar:
*Karaş-Karaş Okuyası (olayı)- 1968,
*Camiyla- 1969,
*Atayın komissar (Özel komiser)- 1970,
*Kasiyettüü Isık Köl (Kutsal Isık Göl)- 1971,
*Kızıl Alma (Kızıl Elma)- 1975,
*Ulan- 1977,
*Cetinçi ok (Yedinci kurşun) vb.
Çokmorov, Manas'ın, Cengiz Han'ın ve Che Guevara'nın rollerinde oynamayı istemiştir. Orta Asya, SSCB Film Festivallerinde "En iyi erkek oyuncu ödülü"nü 4 defa kazanmıştır. Kırgız SSCB'nin Halk artisti, SSCB'nin Halk artisi, Kırgız SSCB'nin Halk ressamı, Kırgız SSCB'nin Toktogul Devlet Ödüllerinin sahibidir. 10 yıldan fazla kronik böbrek hastası olarak yaşamış ve bundan dolayı vefat etmiştir.
Süymönkul Çokmorov'a 56 kere ameliyat yapılmıştır.
Çok sinirlendiğinde ya da üzüldüğünde "Uşunday da bolobu?" (Böyle bir şey de mi olur?) şeklinde tepki verirdi. Vefatından önce bütün resimlerini Kırgız halkına miras bıraktığını vasiyet etmiştir. Arkada 427 resim bırakmıştır.
26 Eylül 1992 tarihinde vefat etmiş olup, mezarı Bişkek'teki Ala-Arça Devlet Mezarlığındadır.
