Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov, 9-10 Nisan tarihleri arasında Ankara’ya resmi ziyaret yapacak. Ceenbekov, ziyareti çerçevesinde mevkidaşıyla ve TBMM Başkanı ile bir araya gelecek. Devlet Başkanı Ceenbekov, Türkiye-Kırgızistan ilişkilerini ve ikili işbirliği imkanlarını ele almaları için önemli bir fırsat teşkil edecek. Kırgızistan’ın Ankara Büyükelçisi İbragim Cunusov, verdiği röportajda Cumhurbaşkanı’nın ziyareti hakkında detaylı olarak anlattı.
-Merhabalar, İbragim Koconazaroviç. Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov’un Türkiye’ye yapacağı resmi ziyaret için hazırlıklar nasıl? Ziyarette neler beklenir ve sonuçları nelerdir?
- Türkiye, Kırgızistan’ın önemli stratejik ortağıdır. Kırgızistan ve Türkiye arasındaki ikili ilişkiler, iki dost ve kardeş ülke arasında stratejik işbirliğini sürdürmeyi amaçlayan değişmemiş ilişkidir. Bildiğiniz gibi, Türkiye, Kırgız Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını ilk tanıyan ülke ve Büyükelçiliğini Bişkek'te ilk açanlardan biri. Bu bağlamda, Kırgızistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı'na yapılan seçimden sonra, Cumhurbaşkanı’nın ziyarete geldiği ilk ülkelerden biri Türkiye.
Cumhurbaşkanı Ceenbekov, 9-11 Nisan tarihlerinde Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la dar ve geniş formatta görüşme gerçekleştirecek, Türkiye Başbakanı Binali Yıldırım ve Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı İsmail Kahraman ile bir araya gelecek.
Görüşmelerde, işbirliğinin daha da geliştirilmesi amacıyla siyasi, ticari, ekonomik, yatırım, kültürel, insani, sosyal ve diğer alanlardaki ikili ilişkilerin tüm detaylarıyla ayrıntılı olarak ele alınması planlanıyor.
Müzakerelerin ardından resmi ziyaret çerçevesinde, yatırım, spor, tarım, sosyal güvenlik, bilgi ve basın alanlarında işbirliğini ilerletmek amacıyla bir dizi ikili belge imzalanacaktır.
Cumhurbaşkanı Ceenbekov ziyareti kapsamında, Türkiye’de yaşayan Kırgız diasporu temsilcileri ile toplantı düzenleyecek ve dünyaca ünlü Kırgız yazarı Cengiz Aytmatov’un adını taşıyan Abkara’daki caddeyi ve yazarın anısına yapılan anıtı ziyaret edecek.
Bu ziyaret, kardeş ülkeler ve halklar arasındaki ilişkilerde yeni bir aşama olacak ve tüm etkileşim alanlarında ikili ilişkilerin gelişimine yeni bir ivme kazandıracak.
- Ülkelerimiz arasındaki ticaret ve ekonomik işbirliği nasıl?
- Türkiye, Kırgızistan'ın başlıca ticaret ve yatırım ortaklarından biridir. Bir kural olarak, ekonomik işbirliği ikili Kırgız-Türk ilişkilerinde bir önceliktir. Türkiye, Kırgızistan'ın dış ticaretinin yapısında önemli bir ticaret ortağı olarak özel bir yer işgal etmektedir. Ülkeler arasındaki ticareti arttırmak için 1 milyar dolarlık bir anlaşma var.
Bilginiz için: Kırgızistan ile Türkiye arasındaki ticaret cirosu, 2014 yılında 487,1 milyon dolara ulaştı. 2015 yılında 371,6 milyon dolar olarak gerçekleşirken, 2016’da 410 milyon dolar oldu. İhracat 308,9 milyon dolar, ithalat ise 101,1 milyon dolar oldu. 2017 yılında ticaret cirosu 420 milyon ABD doları olmuştur.
Ticaret ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesinde özel bir rol, Kırgız Cumhuriyeti ile Türkiye arasındaki Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Komisyonu tarafından yürütülmekte olup, toplantıları bu yönde görev ve hedefleri yerine getirmek için pratik önlemler almayı amaçlamaktadır. Şu anda taraflar, Türkiye'deki bir sonraki 9. Hükümetler Arası Komisyon toplantısının tarihleri konusunda anlaşmalar yapılıyor.
Şu anda, ekonomi alanında uzmanların ziyaretlerinin düzenlenmesi ve Kırgız Cumhuriyeti'nin departmanlarının yatırımlarının gerçekleştirilmesi konusu ele alınmakta olup, bu da doğrudan ticaret ve ekonomik alanda ikili işbirliğinin daha da geliştirilmesi için ilave bir itici güç sağlayacaktır.
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı’nın (TİKA) faaliyetlerine iki ülke arasındaki teknik ve ekonomik işbirliğinde önemli bir yer verilmiştir. TİKA’nın desteğiyle ülkede Kırgız-Türk Dostluk Hastanesi’nin inşa edilmesi dahil bir dizi proje hayata geçiriliyor.
- Kültürel ve insani alanındaki işbirliği hakkında anlatır mısınız?
- Kültürel, insani ve eğitim alanları, Kırgız-Türk işbirliğinin en dinamik alanlarından biridir. İşbirliği yıllarında, eğitim bursları çerçevesinde, Kırgızistan'dan 2,5 bini aşkın öğrenci Türkiye'nin yükseköğretim kurumlarında eğitim görmüştür. Şu anda, çok sayıda Kırgız vatandaşları yüksek öğretim kurumlarında eğitim görmekte olup, bunların yaklaşık 750'si devlet harçları aracılığıyla eğitim almaktadır. Ayrıca, 200'den fazla Kırgız vatandaşları, Türk Diyanet İşleri Ofisi ve Türk Diyanet Vakfı tarafından Türk üniversitelerinin teoloji fakültelerinde ve teolojik kurumlarda verilen burslarla eğitim görmektedir.
Kültürel alanda Kırgızistan ile Türkiye arasındaki işbirliği, Türk Konseyi (Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi), TÜRKSOY (Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı), TÜRKPA (Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi), Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı’nın (TİKA), Belediyeler Birliği, vb. dahil olmak üzere devlet, uluslararası ve kamu kuruluşları düzeyinde gerçekleştirilmektedir.
Özellikle sağlık sektöründeki işbirliğine dikkat çekmek isterim. Sağlık ve Tıp Bilimleri Alanında İşbirliği Anlaşması çerçevesinde bilindiği üzere Türkiye Cumhuriyeti, yılda 100 Kırgız vatandaşının Türkiye'de sağlık kurumlarında ücretsiz tedavi edilmesi için Kırgız Cumhuriyeti'ne her yıl bir kontenjan verir. Buna karşılık Büyükelçilik, Kırgızistan Cumhuriyeti'nden gelen tüm hastalara havalimanında toplantılar düzenleyerek, tercüman sağlayarak, konut bulma ve ortaya çıkan sorunları çözme konusunda yardımcı oluyor. Çoğu zaman, Büyükelçilik çalışanları ihtiyaç sahibi hastalara yardım etmek için evlerini sağlar.
