Kırgızistan'ın Ankara Büyükelçisi Kubanıçbek Ömüraliyev, 31 Ağustos'ta kutlanacak Kırgızistan'ın bağımsızlığının 30. yıl dönümü öncesinde AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
Ülkesinin demokratik reformları teşvik etmeyi, hukukun üstünlüğünü güçlendirmeyi ve insan haklarını korumayı ve ilerletmeyi amaçladığını kaydeden Ömüraliyev, "Kırgız Cumhuriyeti, tüm uluslararası yükümlülüklerine tam olarak bağlı kalmaya devam ediyor ve daha önceden imzalanmış olan tüm ikili ve çok taraflı sözleşme ve anlaşmalara kesinlikle uymaktadır." diye konuştu.
Türkiye ile Kırgızistan'ın ortak tarihe, dine, kültüre ve dillere sahip olduğuna vurgu yapan Ömüraliyev, "Kırgız Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasında diplomatik ilişkiler 24 Aralık 1991'de kurulmuştu ve bu yıl diplomatik ilişkilerin 30. yıl dönümü kutlanacaktır. Türkiye, Kırgızistan'ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülke olmuştur. Nisan 1992'de Bişkek'te Türk Büyükelçiliği ve Ekim 1992’de de Ankara'da Kırgızistan Büyükelçiliği açılmıştır." diye konuştu.
Ömüraliyev, iki ülke arasında 1997, 1999 ve 2011'de olmak üzere üç önemli anlaşma imzalandığın belirterek, "Kırgızistan ve Türkiye arasındaki iş birliği, Yüksek Düzeyli Stratejik İş Birliği Konseyi şeklinde ifade edilen stratejik bir statüye sahiptir. Şu anda Kırgızistan-Türkiye ilişkileri ileriye doğru dinamik olarak gelişmekte ve yüksek düzeyde ikili etkileşim içindedir." ifadelerini kullandı.
Türkiye'ye Kırgızistan'a sağladığı destek için teşekkür eden Ömüraliyev, "Kırgızistan, Türkiye Cumhuriyeti ile stratejik ortaklık ve dostane ilişkilerin geliştirilmesine olan bağlılığını bir kez daha teyit etmektedir." dedi.
İki ülke ticaret hacminde hedef 1 milyar dolar
Kırgız-Türk ekonomik iş birliğinin önemine değinen Ömüraliyev, Kırgızistan'ın dış ticaretteki en önemli ilk 5 ortağından birinin Türkiye olduğunu söyledi.
İki ülke arasındaki ticaret hacminin geçen yıl 507 milyon dolar olduğuna vurgu yapan Ömüraliyev, "Taraflar, iki ülke arasındaki ticaret hacmini 1 milyar dolara çıkarmak için çalışıyorlar." diye konuştu.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınına rağmen ticaret hacminin düşmediğini söyleyen Ömüraliyev, Kırgızistan'ın başta fasulye, pamuk ve pamuklu kumaşlar, ham deri, değerli taşlar, altın ve gümüşten yapılmış mücevherler ile mineral yakıtlar ihraç ettiğini söyledi.
Ömüraliyev, Türkiye'nin Kırgızistan'a ise hafif sanayi ürünleri, kimyasallar, plastikler, makine imalatı ürünleri, tarımsal ham madeler ve mobilya ve aksesuarlarını ihraç ettiğini de sözlerine ekledi.
Türk Hava Yollarının (THY) Bişkek'teki Manas Havalimanı üzerinden Doğu ve Güneydoğu Asya ülkelerine kargo seferleri düzenlediğini de belirten Ömüraliyev, "Manas Havaalanı'nın Türk hava yolu şirketlerine sadece kargo taşımacılığı alanında değil, aynı zamanda yolcu taşımacılığı alanında da büyük fırsatlar sunulduğunu da belirtmek isterim. Gelecekte, Manas Havaalanı bölgesel bir havacılık merkezi haline gelebilir ve yabancı havayollarına beşinci derece hava özgürlüğü hakkı tanıyabilir." diye konuştu.
Ömüraliyev, "Kırgızistan yatırım alanında tarım, tekstil, madencilik, hidroelektrik ve diğer karşılıklı çıkar sağlayan sektörlerde kardeş Türkiye ile ortak sanayi işletmelerinin hayata geçirilmesine ilgi duymaktadır." ifadesini kullandı.
Öncelikli sektörlerde faaliyet gösteren yatırımcılara gümrük vergisi muafiyeti
Son yıllarda karşılıklı düzenlenen Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) Toplantısı ile Kırgız-Türk İş Forumu'na değinen Ömüraliyev, "Kırgızistan ile Türkiye arasındaki ticari ve ekonomik bağları güçlendirmek ve yatırımı artırmak için Büyükelçilik, Türkiye'nin illerindeki Ticaret Odaları ve Organize Sanayi Bölgelerinin liderleri ve girişimcileri ile düzenli olarak görüşmekte ve sunumlar gerçekleştirmektedir." diye konuştu.
Bu sene Kırgızistan'ın Issık-Köl bölgesinde iki ülkenin iş çevrelerinin katılımıyla 10. Kırgız-Türk KEK Toplantısı ve İş Forumu'nun yapılmasının planlandığını da açıklayan Ömüraliyev, ülkesinde yatırımcılara sunulan imkanlardan da bahsetti.
Kırgızistan'da KDV'nin yüzde 12, kurumlar vergisi ile gelir vergisinin yüzde 10 seviyesinde olduğunun altını çizen Ömüraliyev, "Yatırımcı, devletin öncelikli faaliyet türüne karşılık gelen yatırım projeleri uygulaması durumunda, ithal edilen teknolojik ekipmanlar, aksam ve yedek parçalar, hammadde ve malzemeler gümrük vergilerinden muaf tutulacaktır." dedi.
Ömüraliyev, ülkesinin inşaat, turizm, bilişim teknolojileri, enerji ve madencilik sektörlerinin umut vadettiğini belirterek "Büyükelçiliğin internet sitesinde ülkemizin yatırım ve turizm potansiyeli hakkında bilgiler hem Türkçe hem de İngilizce olarak bulunmaktadır. Ayrıca Kırgızistan, Yatırımların Teşviki ve Korunması Bakanlığı’nın internet sitesinde de projelerin yer aldığı bir yatırım haritası yer almaktadır." ifadelerini kullandı.
Türkiye ile Kırgızistan arasında "Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşmaları" bulunduğuna dikkati çeken Ömüraliyev, "Türk yatırımcıları aktif olarak ülkemizde yatırım yapmaya ve iş yapmaya çağırıyorum. Ayrıca, Cumhurbaşkanı Sadır Caparov'un girişimleriyle yeni yatırım mevzuatı geliştirilmektedir. Kanun, devlet desteğiyle yatırım faaliyetlerinin teşvik edilmesinin yanı sıra yatırımcı haklarının korunmasını amaçlamaktadır." değerlendirmesini yaptı.
Bişkek Kırgız-Türk Dostluk Hastanesi açılıyor
Türk vatandaşlarının vizesiz şekilde 90 güne kadar Kırgızistan'da kalabildiğini, yaklaşık 130 bin dolarlık yatırım yapanlara ise aile üyeleriyle birlikte 3 yıllık yatırımcı vizesi verildiğini kaydeden Ömüraliyev, iki ülke arasında diğer alanlarda yürütülen ortaklıklardan da söz etti.
Kırgız-Türk Manas Üniversitesi ile Türkiye Maarif Vakfı'nın ülkedeki çalışmalarına işaret eden Ömüraliyev, 1992-2012 yıllarında 3 binden fazla öğrencinin Türkiye'de yüksek eğitim gördüğünü söyledi.
Şu anda 1792 Kırgız öğrencinin Türkiye'de eğitim aldığını hatırlatan Ömüraliyev, "Aynı zamanda Türk vatandaşları Kırgızistan'ın yüksek öğretim kurumlarında da eğitim almaktadır. Şu anda, 490 Türkiye vatandaşı Kırgız Cumhuriyeti üniversitelerinde eğitimlerine devam etmekte, onlardan 311'i Kırgız -Türk Manas Üniversitesinde, 22'si ise Yusuf Balasağın Kırgız Milli Üniversitesi’nde eğitimlerini sürdürmektedir." dedi.
Ömüraliyev, salgın süresince ikili temasların da önemli ölçüde geliştiğini belirterek "15 Temmuz 2020'de Türkiye, Kırgızistan'a ilaç ve oksijen cihazlarını kapsayan insani yardım göndermiştir. Pandemi sırasında, Kırgız Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlıklarının ortak yönetim sürecinin başlamasından önce Bişkek Kırgız-Türk Dostluk Hastanesinin geçici olarak açılması konusu kabul edilmiştir. Şu anda, her iki ülkede de onay için tüm prosedürler tamamlanmış ve hastanenin tam teşekküllü işleyişinin başlaması beklenmektedir." ifadelerini kullandı.
Karşılıklı imzalanan Sosyal Güvenlik Anlaşmasına da değinen Ömüraliyev, yasal olarak çalışan ve sigorta primi ödeyen iki ülke vatandaşlarının hem Kırgızistan'da hem de Türkiye'de emekli maaşı ve sosyal yardım alma imkanına sahip olacaklarını da vurguladı.
Salgının başında 3 bin 200'den fazla Kırgız tahliye edildi
Türkiye'de yaşayan Kırgızistan vatandaşlarına yönelik faaliyetleri de anlatan Ömüraliyev, salgının başlangıcında Türkiye'de ve diğer ülkelerde yaşayan 3 bin 200'den fazla Kırgızistan vatandaşının Türkiye üzerinden ülkelerine tahliye edildiğini söyledi.
Ömüraliyev bu süreçte farklı illerde yaşayan Kırgız vatandaşlarının da Büyükelçiliğin girişimleriyle İstanbul Havalimanı'na getirildiğini sözlerine ekledi.
