GSYİH büyümesi. Ocak ayında 2018 yılı gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) hacmi, ön tahminlere göre 27 milyardan fazla (1 $ = 68.95 som) ve geçen yılın aynı dönemine göre % 2.3 arttı.
Ulusal İstatistik Komitesinin verilerine göre, GSYİH'daki büyüme, mal ve hizmetler üreten endüstrilerdeki hacim artışından kaynaklanmıştır.
GSYİH yapısındaki en büyük pay, genellikle yaklaşık % 47 oranında hizmet veren sektör üzerinde düşüş göstermiştir. Endüstrinin payı % 27'den fazla, tarım % 8 ve inşaat % 3 oldu. Kumtor alanının geliştirilmesi için girişimler hesaba katılmadan, geçen yıl GSYİH hacmi 24 milyar som olarak gerçekleşti ve bu artış % 3.4 oldu.
Ulusal İstatistik Komitesi, Kırgızistan'da Ocak 2018'de sanayi üretiminin ağırlıklı olarak hafif sanayi nedeniyle arttığını belirtti.
Bu yılın ocak ayında sanayiin GSYİH yapısındaki payı % 27 oldu.
Sektördeki büyüme, tekstil endüstrisinde artan üretim: giyim, ayakkabı, deri ve diğer deri ürünlerin yanı sıra kauçuk ve plastik ürünlerinin üretimi ile sağlandı.
Yatırımlar da arttı. Ocak 2018'de sabit varlıklara yapılan yatırım hacmi 2.8 milyar som olarak gerçekleşti ve Ocak 2017'ye göre % 1.5 arttı.
İç kaynaklardan gelen finansman hacmi % 7,7 artarken, dış kaynaklardan gelen finansman miktarı % 8,3 oranında azalmıştır.
Yatırımın büyük kısmı, mineral çıkarma tesisleri, işleme endüstrileri, ulaşım faaliyetleri, sağlık ve konut inşası için tesislerin inşasına yönlendirildi.
Dış ticaretinde artış. 2017 yılının ilk sonuçlarına göre Kırgızistan'ın dış ticaret hacmi 6 milyar doları aştı ve % 12.5 arttı.
Kırgızistan'da mal ihracatı % 13,8, ithalat ise % 12 arttı.
Ocak 2018'de ihracattaki artış cilalanmış cam, tereyağı, kurutulmuş meyveler, cevher ve konsantratların yanı sıra kıymetli madenlerden arzın artmasıyla sağlanmaktadır.
Verilerine göre, ithalattaki artış, sentetik kumaşların, sofra takımlarının ve tencere mamulleri, şekerlemeler, taşıtlar, iletişim ekipmanları, ilaçlar, petrol ürünleri, çikolata ve diğer ürünlerin ithalatının artmasıyla sağlanmaktadır.
Ocak 2018'de Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) üye ülkeleri ile karşılıklı ticaret hacmi 2 milyar 418 milyon ABD doları, Ocak 2017 ve Aralık 2016'ya göre % 16.6 artış gösterdi. Aynı zamanda mal ihracatı % 27, ithalat ise % 13.8 arttı.
Ülkenin AEB ülkeleri ile karşılıklı ticaretinde en büyük payı Rusya'ya düştü: % 59.7 ve Kazakistan’a % 36.5.
Hayvan sayısı. Kırgızistan'da 1 milyon 575 bin sığır bulunmakla birlikte, 2016 yılında % 3,1 daha fazla olurken, kümes hayvanları sayısı bir önceki yıla göre % 4,2 artışla 6 milyona ulaştı. Bununla birlikte, Kırgızistan Ulusal İstatistik Komitesi, hayvancılıkta bu artışa rağmen 1990'lı yılların göstergelerinin Kırgızistan'da henüz gerçekleşmediğini rapor etmiştir. Daha sonra evcil hayvanlar sayısı mevcut rakamları 2 kattan fazla aştı.
Aynı zamanda, Kırgızistan'daki eşekler her yıl azalmaktadır. Onların sayısı her yıl yaklaşık 10 bin azalmaktadır. 2015'te ülkede 53 binden fazla eşek olduysa, 2016'da 43 bine, 2017'de ise sadece 33 bine düştü. Kırgız Cumhuriyeti Ulusal İstatistik Komitesine göre, eşekler cildinin satışı için katlediliyorlar.
Kırgızistan Başbakan Yardımcısı Dair Kenekeyev, Meclis (Cogorku Keneş) toplantısında hayvanların tanımlanması ülkede % 90 oranında tamamlandığını bildirdi.
Kenekeyev’e göre, tüm hayvanlar için bir izlenebilirlik sistemi çalıştırılmalı.
Bu sistemin uygulandırılması için iki kişinin Fransa’ya gittiğini ifade eden Başbakan Yardımcısı, onların sistemden kodlarını Kırgızistan getirecekler,ini daha sonra yerel şirket hayvancılık hareketini izleyeceğini ve bunun hepsi önceden düşünüldüğünü belirtti.
Daha önce bildirildiği üzere, hayvanlar için tanımlama olmaması nedeniyle, süt ve et ürünlerinin üreticileri AEB ülkelerine mal ihraç edemezler. Tanımlama, AEb'nin zorunlu şartlarından biridir.
Pazarlar kapanmayacak. Dordoy ve Kara-Suu pazarlarını yakın gelecekte kapatmanın önemli bir riski bulunmamaktadır. Ekonomi Bakanlığı Kazakistan'daki Khorgos pazarının açılmasının büyük pazarların kapatılması için büyük bir risk oluşturmadığını söyledi.
Kırgızistan Ekonomi Bakanı Artem Novikov, “Bu durumu başlıca pazar temsilcileri ile görüştük. Onların kendi stratejileri ve vizyonları var. Başbakan adına yapılan vergi ödemelerinin malileştirilmesi konusundaki girişimler girişimcilerle görüşülür. Çalışmalarını daha da artırmak için kendi vizyonlarına sahipler.” dedi.
Bundan dolayı Ekonomi Bakanlığı, piyasaların önderliği ile aktif bir şekilde çalışıyor ve gerekli tüm desteği sunuyor.
Vergiler-vergiler. Devlet Vergi Hizmeti, Ocak 2018'de 6 milyar 70.5 milyon vergi ve ödeme toplamıştır.
Plan % 102.4 ile gerçekleştirildi ya da 142.1 mln som'u aştı.
2017 yılının aynı dönemine kıyasla, vergi geliri bir önceki yıla kıyasla 383,9 milyon som ya da % 6,8 arttı. Kumtor'un 542,9 milyon som ya da % 12'sini oluşturan gelirleri hariç tutuldu.
Döviz kuru müdahalesi. 14 Şubat'ta Kırgızistan Merkez Bankası bir kez daha müdahale etti. Merkez Bankası para almak zorunda kaldı. Ülkenin döviz piyasasının ana düzenleyicisi, doların değer kaybına tepki vermeye zorlandı. Merkez Bankası bir günde 5,5 milyon dolar satın aldı.
Bu, 2018 yılında Merkez Bankası'nın üçüncü müdahalesi.
İranlılara et. Yerel Ürünler Derneği Başkanı Bakıt Degenbayev, Kırgızistan’ın tekrar İran’a et ihraç etmeye başladığını bildirdi. Degenbayev’e göre, Kırgızistanlı üreticiler 500 tonlu ilk anlaşmanın 56 tonunu İran’a tedarik ettiler. Koyun eti ihraç etmeye yönelik bir anlaşmaya varıldı.
Girişimciler gerekli katetleri modern standartlar ile yarattılar ve Kırgız Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı'nın helal bölümü ve Kırgızistan Müslümanlar Dini İdaresi ile birlikte kendi helal standartını oluşturmak için tüm çalışmaları yaptılar.
Degenbayev, “Şimdi, İran'a koyun arzı konusunda yolumuz açık. Kırgızistan’a gelen İran Ekonomi Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Sıhhi ve Veterinerlik Hizmetleri uzmanları inceleme esnasında gördüklerinden sonra işleme endüstrisinin alt yapısının devletinden memnun kaldılar ve etlerin ihraç edilmesine izin verdiler. Bu, Ortadoğu ülkeleri pazarlarının uzun vadeli kalkınmasına yönelik bir adımdır.” paylaşımında bulundu.
İran’a et ihracının durdurulduğu sebebini Degenbayev şöyle anlattı: “2010 yılında, zaten İran'ın kuzu ihtiyaçlarının % 30'unu kapattık. Fakat sonra, kendi helal standartımızın, modern kesimhanelerin, endüstriyel buzdolaplarının olmamasından dolayı bu ülkeye çiftlik tedarik etmemizi engelleyen bir takım sebeplerimiz vardı.”
Yerel Ürünler Derneği Başkanı, et arzındaki boşluğun boşa gitmediğini ve bu süre zarfında, doğru sonuçlara varıldığını, hatalar üzerine çalışmalar yapıldığını açıkladı.
Kırgız Ulusal Haber Ajansı
