GSYİH biraz arttı. Kırgızistan'ın gayri safi yurtiçi hasılası (GSYİH) bu yılın ilk iki ayında 63 milyar somu aştı.
Milli İstatistik Komitesi verilerine göre, Kırgızistan GSYİH’sı 63 milyar som olarak gerçekleşerek geçen yılın aynı dönemine göre % 4,9 arttı.
Uzmanlara göre, Kumtor alanının geliştirilmesine yönelik girişimler hariç, Ocak-Şubat 2019’daki GSYH hacmi 56 milyardan fazla olarak % 1 oranında arttı.
GSYİH büyümesi, sanayi, tarım ve toptan ve perakende ticaret hacmindeki artıştan etkilenmiştir.
Kamu-özel ortaklık projesi. Ekonomi Bakan Yardımcısı Avtandil Alıbayev, Kırgızistan'da, ekonominin çeşitli sektörlerinde 15 kamu-özel ortaklık projesi (PPP) aktif uygulama aşamasında olduğunu bildirdi.
Alıbayev, sağlık, şehir gelişimi, spor ve turizm, ulaşım, gümrük lojistiği ve kültür sektörlerinde 15 kamu-özel ortaklık projesi uygulama aşamasında olduğunu belirtti.
Gümrük kontrolü. 2017'de, devlet hazinesine yapılan gümrük ödemelerinin gerçek makbuzları, 34.7 milyar som revize edilmiş tahmini ile 34.2 milyar som olarak gerçekleşti. Bu veriler, Kırgız Cumhuriyeti Hesap Dairesi tarafından, Kırgız Cumhuriyeti Devlet Gümrük İdaresinin Devlet bütçe gelirlerinin uygulanması ve 2017 yılı bütçe uygulamasına yönelik planlı denetiminde ortaya kondu.
Gümrük ödemelerinden muaf tutulan malların ithalatı hacmi 2016 yılındakinden 5.5 milyar soma daha az olarak 41.3 milyar som oldu.
Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) Anlaşması’nın kapsamında, 2017’de, AEB ülkelerinden ülkenin bütçesine 15,2 milyar som tahminiyle, 15,3 milyar som veya % 100,6’lık bir ithalat gümrük vergisi alındı.
Taahhütlü gümrük ödemeleri 290.7 bin som tutarında yapılmıştır.
Daha fazla endüstriyel ürün. 2019’un başından itibaren Kırgızistan’da sanayi üretimi % 12,2 arttı. Kırgız Cumhuriyeti Milli İstatistik Komitesi verilerine göre, Ocak-Şubat aylarında sanayi üretimi 38 milyardan fazla oldu.
Verilere göre, sanayi üretimindeki büyüme, metal cevheri, kömür, ham petrol ve doğal gaz üretiminde, baz metal üretiminde ve giyim üretiminde artışa bağlı.
Aynı zamanda, petrol ürünleri, kauçuk ve plastik ürünleri, gıda ürünleri, odun işleme ve tekstil üretimi üretiminde bir düşüş yaşandığı, elektrik üretimi ve iletimi azaldığı kaydedildi.
Ticaret hacminde düşüş. Kırgızistan'ın dış ticaret hacmi bu yılın ocak ayında 457 milyon dolar oldu. Kırgız Cumhuriyeti Milli İstatistik Komitesi'nin tahminlerine göre, bu geçen yılın ilk ayına gore % 8,4 daha az.
İhracat rakamları % 15,4 azalırken, ithalat miktarları da % 6,4 geriledi.
Uzmanlar, ihracat teslimatlarındaki düşüşün altın ihracatındaki % 13,7, otomobil ve traktör yedek parçalarının 4,5 kat, pamuk lifi 3,3 kat, kıyafetlerin ise % 3,6 oranında azalmasından kaynaklandığını açıkladı.
Kiminle ticaret yapıyoruz. Kırgızistan ve AEB üyesi ülkeler arasındaki karşılıklı ticaret hacmi, 147 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiş ve Ocak 2018'e gore % 4.1 oranında azalmıştır.
Bu düşüş, hem ihracat teslimatlarını (% 6,7 oranında) hem de ithalat gelirlerini (% 3,3 oranında) etkiledi. Cumhuriyetin AEB ülkeleri ile karşılıklı ticaretinin en büyük payı halen Rusya (% 60.4) ve Kazakistan'a (% 38) düşmektedir.
Kırgızistan'ın Çin ile belirlenen dönemde karşılıklı ticaret hacmi, ithalat payının 188,1 milyon olduğu 194,6 milyon ABD doları olarak gerçekleşti.
Türkiye ile olan ticari ilişkilerde, 5.6 milyon dolarlık ihracat hacmine karşılık, hacminin 11.4 milyon ABD doları olduğu ithalatına da bir üstünlük vardı.
İhracatın payının 12,8 milyon ithalat gelirine karşı 7,8 milyon ABD Doları tutarında geliştiği komşu Özbekistan ile ticarette de benzer bir durum var.
Ancak Tacikistan ve Avrupa ülkeleriyle olan ticari ilişkiler bunun tam tersini gösteriyor. Komşu ülkeye ihracat 2,4 milyon dolar iken, ithalat ise 0,3 milyondur.
Avrupa kıtasındaki ülkelerle ilgili olarak, ihracat lehine olan avantaj altın ihracatı ile açıklanmaktadır. Böylece, ihracat 31,5 milyon ABD dolarına ulaştı ve ithalat 15,2 milyon oldu.
Yeni işletmeler. 2018 yılında, Kırgızistan'da binden fazla işin yaratıldığı 10'dan fazla yeni girişim başlatıldı.
Kırgız Cumhuriyeti Sanayi, Enerji ve Madencilik Devlet Komitesi Başkan Yardımcısı Cırgalbek Sagınbayev’in açıklamasına gore, Rusya-Kırgızistan Kalkınma Fonu geçen sene yaklaşık 12 milyon dolar değerinde bir takım projeleri finanse etti. Sanayi tesisleri başlatıldı ve modernize edildi, 100 iş potansiyeli olan vanaların üretimine 3.5 milyon dolar yatırım yapıldı.
Bir tuğla fabrikasının modernizasyonu ve yeniden inşasında 1,2 milyon dolar, kuru yöntem kullanılarak çimento klinker üretiminde 4 milyon dolar, yıllık 100 bin çift tasarım kapasitesine sahip askeri ve özel iş ayakkabısının serbest bırakılması işletmesinde 3.4 milyon dolar yatırım yapıldığı bildirildi.
Kırgızistan’a ithal edilen petrol ürünü. Kırgızistan Cumhuriyeti Petrol Ticareti Derneği İcra Direktörü Kanat Eşatov, yılın başından beri Kırgızistan’a 180.2 bin ton petrol ürünü ithal edildiğini aktardı.
Bişkek’te basın toplantı düzenleyen Eşatov, 1 Ocak - 10 Mart tarihleri arasında, Kırgızistan'a 96.6 bin ton benzin, 83.6 bin ton dizel yakıt olmak üzere 180.200 ton petrol ürünü ithal edildiğini bildirdi.
Petrol tüccarlarının ülkenin yakıt ve yağlayıcı ihtiyaçlarını tamamen karşıladığını sözlerin ekleyen Eşatov, “Tüm ülkede, yakıt ve madeni yağlar için perakende fiyatlarında yılın başındaki seviyeye göre bir düşüş var. Böylece, 1 Ocak - 11 Mart tarihleri arasında, Kırgız Cumhuriyeti'ndeki benzin fiyatları ortalama olarak 2,1 som veya % 5,1 gerilerken, ortalama dizel yakıt maliyeti 1,8 som veya % 3,5 düşmüştür.” şeklinde konuştu.
Yakıt ve yağlayıcı kaçakçılığı. Kırgız Cumhuriyeti Petrol Tüccarları Birliği'ne göre her yıl Kırgızistan'a 250-300 bin ton “yasadışı” yakıt getiriliyor.
Birlik, kaçakçılığın asgari maliyetle kârlı olduğuna inanmaktadır, çünkü tüketim vergileri ve diğer vergiler yakıtın maliyet yapısında % 20 civarındadır.
Uzman tahminlerine göre, yakıt kaçakçılığı hacmi Kırgızistan pazar hacminin yaklaşık % 20'si.
KABAR Haber Ajansı
