Bütçe açığı. Kırgızistan Meclis (Cogorku Keneş'in) Bütçe ve Finans Komitesi, “Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”nın “2019 Kırgız Cumhuriyeti'nin cumhuriyetçi bütçesi ve 2020-2021 için öngörü” konulu yasa taslağını görüştü.
Başbakan Muhammedkalıy Abılgaziyev'e göre, taslak yasa, uzun vadeli bütçe sürdürülebilirliğinin sağlanması ve 2019–2021 yıllarında bütçe sürecinin etkin yönetiminin sağlanması amacıyla geliştirilmiştir.
Başbakan, cumhuriyet bütçesinin toplam gelirlerinin, 2019’da devlet yatırımlarının hibe tutarlarını dikkate alarak, 151 milyar 454 milyon som veya GSYİH'nın % 25'i oranında sağlandığınıkaydetti. Nominal olarak, 2018 onaylı bütçesine ilişkin cumhuriyet bütçesinin gelirleri % 7,5 artacaktır.
Bütçe giderleri. Hükümet Başkanı Muhammetkalıy Abılgaziyev ayrıca devlet bütçesinin temel göstergeleri konusunda rapor etti.
Abılgaziyev’in verdiği habere göre, 2018 bütçesinin parametrelerini değiştirmek için ana etken, ülkenin 2018 için sosyo-ekonomik kalkınmasının temel göstergelerindeki değişiklik, mevcut uygulama, gelir tarafındaki değişim ve yeni sosyal açıdan önemli harcama girişimlerinin benimsenmesi.
2018'de devlet yatırım hibelerini dikkate alan cumhuriyet bütçesinin gelirleri, onaylanan bütçeden 1,1 milyar som daha fazlası olan 142 milyar som miktarında sağlanmaktadır.
Finansal varlıklar hariç 2018 yılına ilişkin bütçe harcamalarının hacmi 157,2 milyar som olarak belirlendi.
2018 bütçe açığı 15 milyar 210 milyon som olmuştur.
GSYİH’de büyüme. Kırgızistan’ın gayri safi yurt içi hasılası (GSYİH) 2019’da yüzde 4 büyüdüğü bildirildi.
Kırgızistan Meclis (Cogorku Keneş'in) Bütçe ve Finans Komisyon toplantısında ülkenin GSYİH’si hakkında bilgi veren Başbakan Muhammetkalıy Abılgaziyev, 2019'da Kırgızistan'da reel GSYİH büyümesi % 4 seviyesinde gerçekleştiğini ve bu oran hizmet, inşaat, tarım ve sanayi gibi sektörlerin katkılarıyla sağlandığını söyledi.
2017 yılı sonunda GSYİH'nın 520,9 milyar som olduğunu belirten Abılgaziyev ayrıca, ekonominin reel büyüme oranının % 4,6 olduğu tahmininde bulundu.
Dikiş paylaşımı. Kırgızistan'ın giyim ve tekstil endüstrisi ülke ekonomisinde altın ve tarım sonrası 3. sırada yer alıyor.
Kırgızistan Ekonomi Bakan Yardımcısı Eldar Abakirov, 2017’de dikiş sektörü ihracatı yüzde 19 arttğını bildirdi.
Dikiş malzemeler ihracatı 2017’de 8 milyar som olarak yüzde 19 arttığını dile getiren Abakirov, “2018’in 8 ayında ihracat 8 milyar 80 bin som olarak % 20 artışa işaret etti. Ana Pazar % 80-90 Rusya’dır, Kazakistan ikinci sırada.” dedi.
Abakirov, gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH)’ya bakarsak 2017’de büyüme yüzde 13.5 iken, 2018’de ise yüzde 25 olduğunu kaydetti.
Müdahale para birimi. Bu hafta, Kırgızistan Merkez Bankası, döviz kurunu dengelemek için işlem tarihinden farklı olarak, piyasaya 12,9 milyon dolar sattı.
Bundan önce, 5 Kasım'da Kırgız Cumhuriyeti Merkez Bankası, işlem tarihinden farklı olarak 10 milyon 850 bin dolar ödedi.
Kasım 2018 toplamı toplam 23 milyon 750 bin dolar sattı.
2018 başından bu yana, Merkez Bankası 8 döviz piyasasına müdahale ile çıktı.
Çiftçilere kiralama. Daha önce, sadece tarımsal ekipman kiralandı ve bu yıldan itibaren, özel ekipman - kamaz otomobilleri, ekskavatörler, inşaat ekipmanları % 14, som ve şu anda % 5 oranında 5 yıla varan oranlarda ihraç edildi.
Ayıl Bank leasing departman müdürü Urmat Akmatov'a göre, tarım ekipmanları 7 yıla kadar % 6 ila % 11 som arasında, birleştirmeler 10 yıl için % 6 som ile kiralanmaktadır.
Bu yıl, yaklaşık 600 milyon som için 300 ünite ekipman verilecek, 2017 yılında ise 523 milyon som için 357 adet ihraç edildi.
Hayvancılık göstergeleri. Kırgızistan'da, 2017 yılına göre brüt hayvancılık üretimindeki % 2,3'lük bir artış, sığır, at ve kümes hayvanı sayısında artışa neden olmuştur.
Kırgızistan Milli İstatistik Komitesi'ne göre, 2017 yılında, tüm kategorilerin çiftlikleri, bir önceki yıla gore % 2,0 daha fazla olarak 216,6 bin ton ve 2013 yılına kıyasla % 12,1 daha fazla et üretildi.
Üretilen toplam etin % 47,8'i sığır eti, 29.5 kuzu eti, 11.5 at eti, 7.6 domuz eti, % 3.5 kanatlı eti ve % 0,1 tavşan eti.
Kömür ihracatı. Ocak-Eylül 2018 döneminde toplam sanayi üretim hacmindeki madencilik payı % 6,8, imalat sanayi % 76,5, elektrik, gaz, buhar ve şartlandırılmış hava temini % 15,5, su temini, temizlik, atık arıtma ve ikincil hammaddeler % 1.2 olarak gerçekleşti.
Kırgızistan Cumhuriyeti Sanayi, Enerji ve Madencilik Devlet Komitesine göre, Ocak-Eylül 2018'de maden çıkarma hacmi 11 milyar 457 milyon som, hacim endeksi ise 2017 Ocak-Eylül döneminde % 63.3 oldu. Endüstriyel üretimdeki düşüş, metal cevherlerinin çıkarılmasında % 65,9'luk bir düşüşe bağlı olarak kaydedilmiştir. Bununla birlikte, ham petrol ve doğal gaz üretiminde bir artış oldu % 23,7, sert ve kahverengi kömür (linyit) % 16,8 ve diğer mineraller % 11.4 oranında büyüdü. Bu yılın başından itibaren metal cevheri üretimindeki düşüş, düşük cevher içeriği ile ufukların salınmasından kaynaklanıyor.
Dış ticaret. Kırgızistan’ın dış ticaret hacmi 9 ayda 4.8 milyar dolar olarak, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 7.3 arttığı bildirildi.
Milli İstatistik Komitesi Ticaret İstatistikleri Daire Başkanı Venera Mambetaliyeva, başkent Bişkek’te düzenlenen basın toplantıda ülkenin dış ticareti hacmi 4.8 milyar dolar olduğunu ve 2017 yılının aynı dönemine kıyasla % 7.3 arttğını söyledi.
Mambetaliyeva ayrıca, ihracat sevkiyatları % 3,1 azaldığını ve ithalat gelirleri ise % 11,2 arttığını belirtti.
En büyük ihracat hacmi İngiltere'ye gönderildiğini ve 386,7 milyon dolar olduğunu kaydeden Mambetaliyeva, “İngiltere’ye altın ihraç ediliyor. Bu yıldan itibaren Kumtor’deki (Kırgızistan’daki altın madeni) altın oraya ihraç edilecek. Önceden altın İsviçre'ye ihraç ediliyordu.” dedi.
Kırgızistan’ın devlet borcu. Ekim 2018 itibariyle Kırgızistan'ın kamu borcu 4 milyar 364 milyon 820 bin ABD doları olarak gerçekleşti.
Milli İstatistik Komitesi’nin başkent Bişkek’te düzenlediği basın toplantıda Kırgızistan’ın devlet borcu 4.3 milyar olduğu bildirildi.
Katılımcılar, kamu borçlarına ilişkin vergilerin ülkenin Maliye Bakanlığı tarafından verildiğini kaydetti.
Kırgızistan’ın dış borcu 3 milyar 764 milyon 480 bin dolar olduğu açıklanan toplantıda, “Borçlarımızın ana sahibi Çin'dir, dış borçların % 44,7'si. Japonya’ya olan borcumuz yüzde 6.3. Almanya’ya dış borcumuzun yüzde 2.2’sini borçluyuz. Bu iki taraflı bir borçtur. Çok taraflı: IMF'ye borç % 4,7, ADB’ye % 15,3, Uluslararası Kredi Birliği’ne % 17.3.” ifadeleri kullanıldı.
Kırgızistan’da ortalama maaş ne kadar? Kırgızistan'da 1 Ekim itibariyle ortalama maaş 15 bin 52 som’dur.
Milli İstatistik Komitesi Serbest Çalışmalar ve İstatistiksel Bilgilerinin Yaygınlaştırılması Dairesi Başkanı Çinara Turdubayeva, 2017 yılının aynı dönemine kıyasla rakamın % 6,3 oranında arttığını kaydetti.
Turdubayeva, byüme oranlarındaki en önemli artış, inşaat, iletişim, kamu yönetimi, savunma, sosyal güvenlik operasyonları, gayrimenkul ve bilimsel ve teknik faaliyetler vb. alanlarda görüldüğünü belirtti.
Gümrük ödemeleri. Kırgızistan'ın Avrasya Ekonomik Birliği'ne (AEB) katılımıyla, gümrük ödemelerinin devlet bütçesine alınmasında yıllık artış olmuştur.
Kırgızistan Devlet Gümrük Hizmeti'ne göre, 2015 yılında, üçüncü ülkelerden 20,8 milyar som, 2016 yılında 29.3 milyar som, bu yıllardaki büyüme oranı % 141 oldu.
Geçen yıl hazineye 34,2 milyar som fazla ödeme geldi, ödemeler 2016’na göre 5 milyar som, yani % 117 arttı.
Son iki yılda, gümrük ödemelerinin alınmasında yıllık ortalama 6,5 milyar som’un üzerinde bir artış olmuştur.
Bu yıl, gümrük vergilerinin tahmini 43.5 milyar som miktarında onaylandı.
Hafif endüstri. Başbakan Muhammetkalıy Abılgaziyev, “Hükümet, ülke ekonomisinin öncelikli sektörlerinden biri olan hafif sanayinin desteklenmesine ve geliştirilmesine büyük önem veriyor.” dedi.
Kırgızistan’da Dikiş Endüstrisi Haftası çerçevesinde düzenlenen “Kırgız Cumhuriyeti'nin tekstil ve giyim sanayisinin ulusal önemini ve imajını geliştirmek için elverişli koşullar yaratma” konulu forumda konuşma yapan Abılgaziyev, hükümetin hafif sanayinin gelişimine büyük önem verdiğini söyledi.
Hükümetin uluslararası şartlara uygunluğunu sağlamak için üretim ve ürün standartlarını yükseltmek için işletmelerle çalışmaya devam etme niyetinde olduğunu vurgulayan Başbakan, “Dikiş endüstrisini, ülkemizin “yeşil kalkınması” için iyi bir fırsat olarak görüyor, çevrenin ve halk sağlığının güvenliğini sağlıyoruz.” ifadesini kullandı.
Kırgız Ulusal Haber Ajansı KABAR
