Kırgızistan için geçen hafta ekonomik açıdan oldukça hareketli geçti. Haftanın ana özelliği, ülkenin toplam GSYİH'sının % 4'ten fazla büyümesi ve dış ticarette ise mal ihracatının % 9 artmasıdır. Aynı zamanda, elektronik faturalara geçiş yapan şirket sayısı arttı, gümrükleme araçları için yeni bir tarife programı faaliyete geçti ve devlete ait iki banka tarım işini desteklemeye devam edeceğini duyurdu. Bu arada, ülkenin Vergi Hizmeti geçen yıl bir vergi tahsilat planı uyguladı. Hükümet, geçen yıl ortalama maaşın % 5,3 arttığını ve ülkenin bir inşaat stratejisi geliştirdiğini açıkladı. Önümüzdeki yıl yapılacak parlamento seçimleri nedeniyle daha fazla siyasallaştırılacak olmasına rağmen, tüm bu faktörler cesaret vericidir ve ülke ekonomisindeki olumlu eğilimlerin sürmesine inanmaktadır.
Elektronik faturalar. Ay boyunca, 460 şirket daha elektronik faturaların kullanımı ile ilgili Kırgız Cumhuriyeti Devlet Vergi Hizmeti pilot projesine katıldı. Ülkedeki bu tür şirketlerin toplam sayısı şu anda 503'tür.
Bu şirketler pilot projede aktif olarak yer alıyor ve elektronik faturaların bilgi sisteminin iyileştirilmesi konusunda önerilerde bulunuyor.
Ayrıca, daha önce varılan karara göre, Devlet Vergi Hizmeti çalışanları ve çeşitli iş alanlarını temsil eden inisiyatif grubunun üyeleri, Elektronik Fatura bilgi sistemini haftalık olarak test ediyor. BT uzmanları, hafta boyunca yapılan her toplantı için teklif ve yorumları dikkate alarak elektronik faturaların bilgi sistemini sonuçlandırır.
Taşıma ızgarası. Bu yılın başından itibaren, 2020 için motorlu taşıtların ilk tescil ve yeniden kayıt işlemlerinde kullanılan motorlu taşıtların değerlemesinin % 5 ve % 0,3'lük yeni bir tarife tablosu yürürlüğe girdi.
Bir aracın ilk tescili sırasındaki ücret miktarı, tarife tablosunda onaylanan değerinin% 5'idir ve yeniden tescil edildiğinde tarife tablosunda da onaylanmıştır. 3 Temmuz 2018'de Kırgız Cumhuriyeti Hükümeti Kararnamesi'nin 26 Haziran 2018'de yürürlüğe girdiği ve buna göre bir aracın yeniden kayıt ücretinin tarife ızgarası tarafından belirlenen ortalama piyasa değerinin % 1'inden % 0.3'e düştüğü belirtilmelidir.
Fon çalışıyor. Rus-Kırgız Kalkınma Fonu (RKKF) 2020'deki girişimciliğin finansman miktarını 105 milyon dolara getirmeyi planlıyor.
RKKF Yönetim Kurulu Başkanı Erkin Asrandiyev, bunların, RSK Bankası’ndan uzun vadeli kredi şeklinde 15 milyon dolar sağlanacağını kaydetti. Bu fonlar orta ölçekli işletmeleri finanse etmek için kullanılacaktır. Kendi hattıyla, RKKF diğer bankalarla 90 milyon dolarlık projeleri finanse edecek.
Asrandiyev ayrıca 2019'da iyi sonuçların elde edildiğini vurgulayarak, “Genel olarak, iş çevresi arasında bir faaliyet eğilimi vardır. Fonun kuruluşundan bu yana toplam onay tutarı 379 milyon dolara ulaşmıştır. Bunlardan tarım, imalat ve turizm olmak üzere üçte ikisi öncelikli sektörlere gidiyor.” dedi.
Garanti Fonu da çalışıyor. 2019 yılında Kırgız Cumhuriyeti Garanti Fonu'ndan ülkenin girişimcilerine toplam 921 milyon som olmak üzere 946 garanti verildi. Bu fonların çoğu bölgesel projelere yöneliktir.
Garanti Fonu Yönetim Kurulu Başkanı Malik Abakirov, geçen yıl kayıtlı sermayenin % 195 artışla 582 milyon som seviyesinden bin 132 milyon som seviyesine yükseldiğini dile getirdi. Abakirov’a göre, Garanti Fonu 946 adet teminat ayırmıştır. Bu, 2018 rakamlarına kıyasla % 226 artış anlamına geliyor.
Devlet bankaları çiftçileri destekleyecek. Kırgızistan’ın Ayıl Bankası ile RSK Bankası köylerdeki üreticilerin projelerini desteklemeye devam edeceğini duyurdu.
Ayıl Bankası ile RSK Bankası başkanları tarım, işleme ve sanayi sektörlerindeki projelerin desteklenmesi ve finansmanının devam edeceğini söyledi.
Ayıl Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Baktıbek Şamkeyev, söz konusu bankanın hedefi kırsal alanlardaki üreticileri desteklemek olduğunun altını çizdi.
Şamkeyev, “Bankanın misyonu kırsal alanlarda ve genel olarak tarımda, ürünlerin işlenmesi de dahil olmak üzere üreticilere destek olmaktır. 2019 yılında kredi portföyü 20 milyar soma çıkarılmış, bankanın aktifleri 30 milyar soma ulaşmıştır. Bu arada mevduat tabanı 2 milyar som arttı.” diye konuştu.
GSYİH büyümesi. Kırgızistan Cumhuriyeti’ndeki ekonomik büyüme 2019 yılın sonuçlarına göre yüzde 4.5 olarak gerçekleşti.
Milli İstatistik Komitesi Başkanı Akılbek Sultanov, başkent Bişkek’te düzenlediği basın toplantısında, ön tahminlere göre, Ocak-Aralık 2019'da Kırgızistan'ın gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH), 2018 yılının aynı dönemine göre 590 milyar somu aştığını ve % 4,5 oranında arttığını vurguladı.
Sultanov, Kumtor alanını geliştiren işletmeler hariç, Ocak-Aralık 2019 döneminde GSYİH yaklaşık 543 milyar som olduğunu ve % 3,8 oranında büyüdüğünü söyledi.
Ülkedeki ürünlerin büyüme oranlarına değinen Milli İstatistik Komitesi Başkanı, şunları kaydetti:
“Sanayi üretim hacmi 278 milyar somu aştı ve 2018'deki aynı döneme kıyasla, metal cevheri üretimindeki % 28.5, tekstil üretimindeki % 18.3, ana metal üretimindeki % 12,3, kömür madenciliğindeki % 6,9 ve gıda üretimindeki % 4,3 artış nedeniyle % 6.9 arttı.
Sultanov, hacimdeki büyümenin % 2.6 olduğu toptan ve perakende ticarette % 4.7, inşaatta % 10.6 olduğu tarımda olumlu eğilimlerin gözlendiğini sözlerine ekledi.
Kırgızistan’ın dış ticareti. Kırgızistan’ın dış ticaret hacmi, 2019 yılının Ocak-Kasım döneminde 6 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Başkent Bişkek’te basın toplantısı düzenleyen Milli İstatistik Komitesi Başkanı Akılbek Sultanov, ülkenin dış ticaret cirosu 2018 yılının aynı dönemine kıyasla yüzde 2.6 azaldığını söyledi.
Aynı zamanda, ülkenin ihracat teslimatları 2018’in Ocak-Kasım döneminde % 9,4 artarken, ithalat gelirleri ise % 6,6 azaldığına işaret eden Sultanov, “Kırgızistan ile Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) üyesi devletler arasında Ocak-Kasım 2019'da karşılıklı ticaret hacmi 2 milyar doların üzerine çıktı ve Ocak-Kasım 2018'e kıyasla yüzde 4,2 azaldı.” diye kaydetti.
Akılbek Sultanov ayrıca, dönem boyunca hem ihracat teslimatlarında yüzde 0,8, hem de ithalat gelirlerinde yüzde 5,1 azalma olduğunun altını çizdi.
Milli İstatistik Komitesi Başkanı, Kırgızistan ile AEB üye ülkeleri arasındaki karşılıklı ticaretin en büyük payı Rusya (yüzde 61,6) ve Kazakistan’a (yüzde 36,2) düştüğünü dile getirdi.
Maaş arttı. Kırgızistan’da ortalama maaş 16 bin 586 som (247.55 dolar) olarak kaydedildi.
Milli İstatistik Komitesi Başkanı Akılbek Sultanov, Kırgızistan'da, Ocak-Kasım 2019'da, ortalama ücret 16 bin 586 som olarak gerçekleştiğini ve 2018 yılının aynı dönemine göre % 5,3 artış gösterdiğini ifade etti.
Sultanov, söz konusu dönemde, bilgi ve iletişim, malların taşınması ve depolanması hariç olmak üzere, her türlü ekonomik faaliyetteki işletme ve kuruluşlarda tahakkuk eden ortalama ücret oranında bir artış gözlendiğini vurduladı.
Aylık ortalama ücret artış hızında en önemli artış inşaat sektöründe, yani % 11.9 artış olduğuna dikkati çeken Milli İstatistik Komitesi Başkanı, “Mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetlerde % 11.2, oteller ve restoranlarda % 10.2, madencilikte % 10.1, su temini, arıtma, atık arıtma ve geri dönüşümde % 8.8 ve emlak işlemlerinde % 6.4 arttı.” diye konuştu.
Kırgız Cumhuriyeti'nde inşaat. 2019 yılı verilerine göre Kırgız Cumhuriyeti'nin GSYİH'sinde inşaat sektörünün payı % 29 oldu.
Kırgızistan Başbakanı Muhammedkalıy Abılgaziyev, “İnşaat sektörü Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (SYİH) yüzde 29’unu oluşturuyor.” dedi.
Hükümet Başkanı Abılgaziyev, başkent Bişkek’te düzenlenen 2019-2030 Kırgız Cumhuriyeti inşaat sektörünün kalkınma stratejisinin sunumuna katıldı.
Sunumda konuşan Başbakan, ülkenin GSYİH'sı 600 milyar som ise, inşaat sektörünün 172 milyar som olduğunu belirtti.
Abılgaziyev, “İnşaat sektörünün ülke ekonomisindeki önemini görüyoruz. Bugün inşaat sektöründe bir strateji benimsiyoruz. Temel amacı bu endüstrinin sorunlarını çözmek, yasama işlemlerini değiştirmek ve yatırımcıları cezbetmektir.” diye konuştu.
Ayrıca inşaat sektöründe yolsuzluk mekanizmalarını ve engelleri ortadan kaldırmak gerektiğinin altını çizen Başbakan, özellikle, izin verilmesini basitleştirmenin ve verilme zamanını azaltmanın gerekli olduğunu dile getirerek, “Önceden, 6 aydan iki yıla kadar izinler alındı. Şimdi cevap bir ay içinde elde edilebilir.” dedi.
Hindistan'ın ilgisi artıyor. Geçen hafta Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi'de, Hindistan seyahat acentelerinin Kırgızistan'a büyük ilgisini çeken bir turistik yol gösterisi yapıldı.
Etkinlik, Kırgızistan’ın Delhi Büyükelçiliği, Kırgız Cumhuriyeti Turizm Bakanlığı ve Hindistan Ticaret Odaları Federasyonu (FICCI) tarafından organize edildi.
Turizm Dairesi Başkanı Maksat Damir Uulu, etkinlik çerçevesinde Kırgızistan'ın turizm potansiyeli hakkında bir ülke sunumu gerçekleştirdi. Konuşmasında, günümüzde Kırgız Cumhuriyeti'nin turist sayısını önemli ölçüde artırmak için her türlü çabayı gösterdiğini ve Hindistan'ın Çin ve ABD'den sonra giden turizmde dünyanın üçüncü ülkesi olduğunu vurguladı.
Etkinlikte konuşan Kırgızistan'ın Hindistan Büyükelçisi Asein İsayev, Kırgızistan'ın turizm endüstrisine yatırımlar da dahil olmak üzere Hintli turistleri çekmeyi planlayan seyahat acenteleri için ortak olarak her zaman işbirliğine açık olduğunun altını çizdi.
KABAR Haber Ajansı
