Hafta boyunca Kırgızistan'ın ekonomik yaşamında çeşitli olaylar gerçekleşti. Öğrneğin, Isık Göl'de ödeme faizine, CASA-1000 gibi büyük bir projenin olasılığı ve olası faydalara ilişkin bir yolun inşası için bir kredi anlaşmazlığı ortaya çıktı. Kırgızistan için, Kırgız Cumhuriyeti'nin GSYİH hacmi ve dış ticaretinin yanı sıra emekli maaşı reformu, ülkedeki ve miktarlarındaki hasadın tamamlanması ve Kırgızistan'dan mal ihracatı ile ilgili güncel bilgiler. Genel olarak, hafta boyunca ülkenin sosyal ve siyasal yaşamının aksine, haftanın oldukça istikrarlı olduğu ortaya çıktı.
Merkez Bankası’nın müdahalesi. Bu hafta Kırgız Cumhuriyeti Merkez Bankası başka bir para birimi müdahalesi gerçekleştirdi. Hafta sonunda işlem tarihinde 13,5 milyon dolar işlem tarihi ile birlikte yerleşim yeri ile 7,2 milyon dolar satış gerçekleşmiştir.
Bundan önce, 27 Kasım'da işlem tarihinde 13,7 milyon dolarlık ödemeyle 22,1 milyon dolar satıldı.
Bu yıl için Kırgızistan Merkez Bankası Amerikan para birimini satmak altıncı müdahaledir.
Yol için kredi. Bu hafta Kırgız Cumhuriyeti Meclisi Taşımacılık, İletişim, Mimarlık ve İnşaat Komitesi, Kırgızistan ile Arap Koordinasyon Grubu arasında, Isık Göl halkasının bir kısmının yeniden inşası için kredi sağlanması konusunda bir taslak anlaşma kabul etti. Anlaşmaya göre, Korumdu köyünden Balbay Baatır köyüne kadar (104-184.5 km) inşa edilecek.
Kırgız Cumhuriyeti Ulaştırma ve Yol Bakan Yardımcısı Bakıt Berdaliyev'e göre kredi tutarı 128 milyon dolar.
Ancak tartışma sırasında, şu anda 25 yıllık bir süre için % 2-2.5'lik oranlar kabul edilemeyecek kadar pahalı olduğundan, Kırgız Cumhuriyeti Hükümeti'nden kredilerin faiz oranını aşağıya doğru revize etmesi için bazı milletvekilleri çağrıldı.
Milletvekili Ulugbek Ormonov, Anlaşma onay için değil onaylanmak üzere gönderilmesine rağmen, Arap Fonu'nun Kırgız tarafının kabul edebileceği kredi koşullarını kabul etmesi için müzakere sürecinin sürdürülebileceğini de sözlerine ekledi.
Gümrük katkısı. Bu hafta, Kırgız Gümrük Hizmeti'nin son 4 yılda 126 milyar som tutarında ülke bütçesinde gümrük ödemelerinin alınmasını sağladığı açıklandı.
Kırgız Cumhuriyeti Devlet Gümrük Hizmeti’ne göre, 2015 yılında bütçeye 20 milyar 800 milyon som gelir gelirken, 2016 yılında 29 milyar 300 milyon som, 2017 yılında gelirler 34 milyar 200 milyon som, 2018'de 41 milyar 700 milyon som oldu.
2019 yılında Gümrük Hizmeti, ülke bütçesinin 44 milyar 700 milyon som tutarında gümrük ödemesi almasını sağlamakla görevlendirildi. Plan uygulanırsa, Gümrük Hizmeti 5 yılda 170 milyar 700 milyon som alacak.
Elektrik milyarları. CASA-1000 projesi çerçevesinde, Kırgızistan 15 yılda 1,5 milyar dolardan fazla para kazanacak.
Ulusal Kırgızistan Elektrik Ağı Proje Geliştirme İcra Direktörü Akılbek Tümenbayev, CASA-1000 projesi konusunda açıklamalarda bulundu.
Tümenbayev, Elektrik İstasyonları'nın 1,2 milyar dolar, Ulusal Elektrik Ağı ise 322 milyon dolar kazanacağı tahmin edildiğini dile getirerek, ihraç edilen elektrik maliyeti 1 kV / saat başına 5.42 kuruş olacak olacağını söyledi.
Elektrik İstasyonları Genel Müdür Yardımcısı Ulan Orozoyev, anlaşmaya göre, Kırgızistan'ın yüksek su ve düşük su koşullarında manevra yapma hakkı olduğunu sözlerine ekledi.
Afganistan ve CASA. Afganistan, CASA-1000 projesi çerçevesinde elektrik hatlarının % 100 korunmasını sağlamaya hazırdır.
Ulusal Kırgızistan Elektrik Ağı Proje Geliştirme İcra Direktörü Akılbek Tümenbayev, CASA-1000 projesi konusunda açıklamalarda bulundu.
Dört ülke arasındaki projedeki anlaşma mücbir sebep teşkil ettiğini söyleyen Tümenbayev, “Son zamanlarda, projeye katılan tüm ülkelerden oluşan bir toplantı yapıldı. Her ülke % 100 enerji hattı sağlamayı taahhüt etti. Afgan otoriteleri de bu tür taahhütlerde bulundular.” diye konuştu.
CASA-1000 projesi, Kırgızistan, Tacikistan, Afganistan ve Pakistan olmak üzere dört ülkeyi içeriyor. Projenin amacı, Kırgızistan ve Tacikistan'dan Afganistan ve Pakistan'a elektrik ihraç etmektir. Projenin toplam maliyeti, Kırgızistan'ın payı 233 milyon dolar, Tacikistan 314 milyon dolar, Afganistan 354 milyon dolar, Pakistan 209 milyon dolar olan 1 milyar doların üzerinde.
GSYİH seviyesi. Kırgızistan’da Ocak-Kasım 2019’da gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) 513 milyar som üzerinde bir rakamı buldu ve Ocak-Kasım 2018'e göre % 4.9 arttı.
Milli İstatistik Komitesi’ne göre, Kumtor mevduatını geliştiren işletmeler hariç, Ocak-Kasım 2019’da GSYİH’nın hacmi yaklaşık 459 milyar soma ulaşmış ve yüzde 3,5 oranında artmıştır.
Sanayi üretimi hacmi yaklaşık 250 milyar som olarak gerçekleşti ve Ocak-Kasım 2018'le karşılaştırıldığında, metal cevher üretiminde artış nedeniyle yüzde 9,6 arttı.
Hacimdeki artışın yüzde 1,9, toptan ve perakende ticarette yüzde 4,7, inşaatta yüzde 9,8 olduğu tarımda olumlu eğilimler gözlenmiştir.
Bu yılın başından beri (bir önceki yılın Aralık ayına göre), ülkedeki tüketici fiyatları ve tarifeler, gıda ürünleri ve alkolsüz içecekler, alkollü içecekler, tütün ürünleri ve hizmet tarifeleri için daha yüksek fiyatlar nedeniyle yüzde 2,1 oranında artmıştır.
2019’da dış ticaret hacmi. İlk verilere göre, Ocak-Ekim 2019’da Kırgızistan’ın dış ticaret cirosu 5,6 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Milli İstatistik Komitesi’ne göre, dış ticaret hacmi Ocak-Ekim 2018'e göre % 2,1 azalırken, ihracat teslimleri % 14,1 oranında arttı, ithalat gelirleri ise % 7,2 oranında azaldı.
Kırgızistan ile Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) üyesi ülkeler arasındaki karşılıklı ticaret hacmi Ocak-Ekim 2019’da 2 bin 185 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir ve Ocak-Ekim 2018’e kıyasla yüzde 3.8 oranında azalmıştır.
Aynı zamanda, hem ihracat teslimlerinde yüzde 2,5, hem de ithalat gelirlerinde yüzde 4,1 oranında bir azalma yaşandı. Cumhuriyetin AEB üye ülkeleriyle karşılıklı ticaretinin en büyük payı Rusya (yüzde 61,6) ve Kazakistan (yüzde 36,3) oldu.
Emeklilik reformu. Bu hafta Kırgız Cumhuriyeti Sosyal Fonu Başkanı Meder İrsaliyev emeklilik politikasında yaklaşmakta olan reformdan bahsetti. Ona göre, 8 ay boyunca grup, emeklilik ve tarife politikaları konularında, finanse edilen sistemde ve askeri personel için emekli maaşlarında üç yönde çalıştı.
İrsaliyev, “Son toplantı 25 Kasım'da yapıldı ve toplantıda hangi yönde değişikliklerin beklendiği belirlendi. Birincisi tarife ücretleri içindir. Bu durum, sigorta primlerini düşürme yönünde orta ve küçük ölçekli işletmelerin özel girişimcileri için geçerlidir. Erken emeklilik aylığı da dikkate alınacaktır. Yaklaşık 17 çeşit emekliliğimiz var. Yaşa göre erkekler için emeklilik 63 yaşında, kadınlar için - 58 yaşında. 60 ve 58'e gidebilecekleri koşullar vardır. Bu belirli kategorileri gözden geçirmek gerekir.
Bu yıldaki hasat. Bu hafta Kırgızistan'da ana tarımsal ürün türlerinin hasatının tamamlandığı resmi olarak açıklandı.
Kırgız Cumhuriyeti Milli İstatistik Komitesi'ne göre 552.2 bin hektarlık tahıl ürünü (baklagiller, pirinç ve karabuğday hariç) hasat edildi, 1.845.6 bin ton veya % 1.1 daha fazla harmanlandı (başlangıçta ağırlık eklendi).
Geçen yıl aynı tarihe kıyasla, tüm ülkede brüt arpa verimi % 6,8 arttı. Cumhuriyette meyve ve meyve ürünlerinin üretimi % 5,3 arttı. Aynı zamanda, 22 Kasım itibariyle patates üretimi geçen yılın aynı dönemine gore % 5 azalmıştır.
Brüt buğday hasadı geçen yılın aynı dönemine gore % 4,4 azaldı.
Ülkede bir bütün olarak pamuk üretimi % 8,3 arttı.
Kırgız ihracatı. Ocak-Ekim 2019’da Kırgızistan’da mal ihracatı 1.563.6 milyon dolar olarak gerçekleşti ve % 14.1 arttı.
İhracattaki artış, altın ihracatındaki 1,6 kat, tütün ve tütün ürünleri 2,4 kat, et ve et ürünleri 2,1 kat, gübreler 1,7 kat, seramik ürün 1.7 kat, sebzeler 1,5 kez, meyveler ve kuruyemişler % 39,1, çimento % 37,2, cevherler ve değerli metallerin konsantreleri % 17,6 sayısında artmıştır.
Ocak-Ekim 2019’da, malların ithalatı 4,059,1 milyon dolar olarak gerçekleşti ve % 7,2 azaldı. Geçen yılın aynı dönemine göre ithalat gelir hacmindeki düşüş, deri ürünleri ithalatında 2,3 kat azalıştan kaynaklanmaktadır.
Dış ticaret açığı 2.495.5 milyon dolar oldu ve % 17 azaldı. Ticaret açığındaki bir azalma, ihracatın artırılması ve ithalatın azaltılması yoluyla ticaret dengesinde bir iyileşme olduğunu göstermektedir.
Örneğin tekstil ürünleri olan ithal malların ikameinde artış var – ithalat % 16,4 veya 2,7 milyon dolar azaldı. Aynı zamanda tekstil ihracatı % 22.5 veya 335 bin dolar artarken, üretimi % 20.4 arttı.
KABAR Haber Ajansı
