23 Aralık 2016 tarihinde Kırgızistan ile Türkiye arasında kurulan diplomatik ilişkilerin 25. yıldönümü kutlandı. Bu nedenle, Kırgız Ulusal Haber Ajansı “Kabar”, Kırgızistan'ın Türkiye Büyükelçisi İbragim Cunusov'dan son 25 yıl içinde iki ülke arasındaki ilişkilerin nasıl değiştiğini ve ikili ilişkilerin geleceği hakkında anlatmasını rica etti.
- İki ülke arasındaki ilişkiler nasıl değişti ve ülkeler arasında gerçekleşen nasıl bir önemli anları kaydedebilirsiniz?
Belli olduğu gibi, bu önemli bir faaliyet vesilesiyle Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ayrıca Kırgızistan ve Türkiye dışişleri bakanları birbirine diplomatik ilişkilerin kurulmasından bu yana bir çeyrek yüzyıl içinde ulaşılan ikili iş birliği başarıları kaydedilen tebrik mesajları gönderdi.
İkili ilişkiler 25 yıl içinde kademeli olarak stratejik ortaklık ve işbirliği düzeyine giderek, hızla ve sürekli gelişti.
Belirli bir zorluklara rağmen, Kırgız-Türk ilişkilerin bundan sonraki gelişmesi Kırgızistan dış politikasının önemli bir görevlerinden biridir. Bu nedenle, önemli hükümetlerarası platformlardan olan Kırgızistan-Türkiye Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’nin oluşturulması, ayrıca Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi’nin tam üyesi olması Kırgız-Türk ilişkilerinin ikili ve kapsamlı formatta gelişmesi için ek fırsatlar sunar. Türkiye'nin Kırgızistan'ın ticari ve ekonomik ortaklarından biri ve yatırımcısı olduğu, ayrıca ikili ilişkilerin kuvvetlenmesi için özel bir platform olduğu unutulmamalıdır.
Diplomatik ilişkilerin kurulmasından beri önemli faaliyetler çok oldu, onların hepsini sayamayız, ancak ben bazılarını kaydetmek isterim. Örneğin, Türkiye, Kırgızistan Cumhuriyeti Bağımsızlığını tanıyan dünyadaki ilk ülke oldu. Nisan 1992 tarihinde Türkiye, Kırgızistan başkenti Bişkek'te Büyükelçiliği'ni açtı. Aynı yılın Ekim ayında Kırgızistan'ın yurt dışında bulunan ilk Büyükelçiliği Ankara'da açıldı.
Bu da, 25 yıl içinde üst düzeyde gerçekleşen çok sayıda iade-i ziyaretler olarak sayılır. Bu da, ilişki seviyesini stratejiğe kadar yükselten Kırgızistan-Türkiye Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’nin oluşturulmasıdır. Önemli faaliyet olarak, Kırgızistan ve Türkiye arasında eğitim köprüsü olan Kırgızistan-Türkiye “Manas” Üniversitesi'nin kurulmasıdır. Ayrıca, askeri, askeri-teknik, eğitimsel, kültürel alanlarda, ayrıca sağlık, güvenlik ve tarım alanlarındaki projeleri de önemli etkinlik olarak sayabiliriz.
Çeşitli alanlarda çok sayıda projeleri hayata geçiren ve geçirmeye devam eden Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA)nın Kırgızistan'da sürdürdüğü faaliyetleri de özellikle kaydedilmelidir.
- Türk yatırımcıları Kırgızistan'ın hangi alanlarında yatırım yapmak istiyor?
Büyükelçilik'te olan bilgilere göre, Kırgızistan topraklarında 300'den fazla ortak Kırgız-Türk girişimcileri faaliyet sürdürüyor, yaklaşık 100 girişimci de Türkiye'de çalışmalar yürütüyordur. 2015 yılında Kırgızistan ile Türkiye'nin dış ticaret hacmi 371.6 milyon ABD dolar ve 2016 tarihinin dokuz ayı içinde 316.2 milyon ABD dolar olarak gerçekleşti. 2015 yılında Kırgız Cumhuriyeti Ulusal İstatistik Komitesi'ne göre Türkiye'den doğrudan yatırımların hacmi 3.6 kat artarak, 111 milyon ABD doları oldu. Bu başarılara TİKA faaliyetleri neden olduğunu da kaydetmeliyiz.
Şu anda, TİKA Kırgızistan'da bir dizi büyük projeleri hayata geçirmektedir. Örneğin, 17 milyon ABD dolarlık Bişkek'teki Devlet Tarih Müzesi binasının yeniden yapılması, "Kırgız-Türk Dostluğu Bişkek Hastanesi" projesi üzerine Bişkek'teki İleri Tanı ve Tedavi Merkezi'nin inşa edilmesidir. 2015 tarihinde TİKA, 3 milyon ABD dolarlık ekmek fabrikası inşasını tamamladı.
Ayrıca, sağlık ve tıp bilimleri alanında iş birliği anlaşmasının uygulanması başlangıcı ülkelerimiz arasındaki iş birliğin önemli bir parçası haline geldi. Bu anlaşmaya göre, yılda 100 Kırgız hasta vatandaşı Türkiye hastanelerinde ücretsiz tedavi görebiliyor.
Ermek Abdrisayev.
Rusçadan Türkçeye çevirildi.
