Kırgızistan Mutfağı ve Kırgızistan Yemekleri
“Kırgız Yemekleri“, “Kırgız Mutfağı” genel olarak hamur ve et ağırlıklıdır. Özellikle Bişkek‘te yöresel Kırgız yemekleri için çok fazla seçeneğiniz bulunuyor. Bunun dışında Kırgızistan‘da bölgede yetişen aşkabak isimli kabak türü de yemeklerde önemli yer tutar. Zaten adı üstünde aş yemek kabağıdır. Aşkabak çoğunlukla çorbalara katılarak tüketilse de açılmış hamur parçalarına ilave edilen kıyma yanında veya kızartılmış et yanlarında yenilebiliyor. Yemeklerde bu denli kabak etkisinin görülmesi çok fazla yetiştiriliyor olmasına ve damak tadına bağlanabilir. Kırgızistan‘da yoğun olarak yetiştirilen diğer bir mahsul pirinç, ülkede pirinç tarlaları hatta sadece pirinç satan dükkanlar ve tesisler bile var. Bizdeki pirinçlere göre biraz daha ince ve esmer pirinçler yetişiyor. Ancak Kırgız Mutfağının hakimiyetinin özellikle küçükbaş hayvan eti olduğunu söyleyebiliriz. Günümüzde halen yarı göçebe bir toplum oldukları için mutfakları da bu göçebe kültürün izlerini taşıyor.
Kırgızistan’da Ne Yenir? Kırgızistan’da Yeme İçme..
Kırgızistan‘ın kent merkezlerinde ve başkent Bişkek‘te mutfak kültürü ve restoran yemekleri değişse de genel olarak köylerde çorba ve sulu yemekler daha çok tüketilmektedir. Bunun temelinde hem yoksulluk hemde az malzeme ile daha fazla insanı doyurma zorunluluğu yatar. Kırgızistan yemekleri arasında en yaygın çorbalar arpa unu ve döğmesinin kaynamış suda pişirilmesi ile yapılan Maksım, kurutulmuş arpa ve buğdayın havanda dövüldükten sonra kaynamış suya atılması ile yapılan Carma çorbalarıdır.
Bunların dışında kavrulmuş ve kırılmış arpa, buğday ve mısır ununun süte, yoğurda veya suya karıştırılmasıyla Talkançorbası yapılır. Süt ya da ayran karıştırılmış buğdaydan yapılan diğer bir yaygın çorba ise Köce çorbasıdır. Köce çorbası bazen et katılarakta yapılabilmektedir.
Aslında Kırgız mutfağına ait yüzlerce lezzet ve yemek var. Bizim gibi et seven biriyseniz Şaşlık, Kafkas kebabı, Plov,Samsı, Oromo ve Kırgızistan yemekleri arasında ulusal bir değeri olan Beşparmak yemeklerini özel olarak öneriyoruz. Etten hoşlanmıyorsanız yerel kültürde hazırlanmış makarnalar, Lagman ve salata tarzı menülere de ulaşmanız mümkün. Özellikle Lagman‘ı mutlaka deneyin. Yerli sebzeler tamamen organik ve hormonsuz bir şekilde eski tip tarım ile yetiştiriliyor. Yani yediğiniz tüm sebzeler doğal ve eskilerin tabiriyle nerede o eski sebzeler deyimini çürütüyor.
Biz şimdi sizlere en meşhur ve Türk damak tadına çok yakın yöresel Kırgızistan Yemeklerini yazmaya çalışacağız.
Kırgız pilavı (Plov): Aslında Plov Orta Asya ülkelerinin bir çoğunun ortak kültürel yemeğidir. Kuşbaşı et, soğan, salça ve baharat ile harmanlanmış bir pilav türü olan Plov çok lezzetlidir. Biz kendisini çok severiz.
Beş Parmak: Kırgızistan Yemekleri arasında en meşhur yemek olmakla beraber önemli misafirlere kesinlikle ikram edilir. Beşparmak denmesinin sebebi beş parmakla yani elle yenmesinden geliyor. Altına kesme denilen çok ince bir hamur tabakası yapılır. Bu hamur tabakasının üzerine küçük küçük doğranmış et ve soğandan oluşan sos eklenir. Daha sonra et suyunda haşlanan erişte, kuzu eti ve kuyruk yağı ile karıştırılır. Zaman zaman beyinde ilave edilen bu enfes et hamur yemeğini Kırgızistan gezisi yapacaklara kesinlikle öneriyoruz.
Samsı: Kırgızistan Yemekleri arasında oldukça ünlü diğer bir hamur yemeğidir. Tandır ekmeği içine koyun eti konulmasıyla yapılıyor. En güzel Samsı‘yı Oş şehrinde yiyebilirsiniz. Biz resmen bayıldık, şiddetle tavsiye edilir.
Kırgız Mantısı: Bizim mantılardan tek farkı oldukça büyük ve iri olmasıdır. Hamur açılır içine kıymalı iç harcı hazırlanır ve içi kıymalı bu hamur fırında pişirilir.
Kullama: Yöresel bir Kırgız yemeği olan Kullama ete unlu yumurtalı bir sos hazırlanarak pişirilir. Çok alakası olmasa da şinitzeli andırıyor diyebiliriz.
Oromo: Dış katmanları ince kesme hamur içi ise et, havuç, soğan, patates veya kabak ile doldurulup pişiriliyor.Oromo‘da sevdiğimiz Kırgızistan Yemekleri arasında yer alır.
Boorsok: Yine Kırgızistan Yemekleri arasında çok sevdiğimiz bir tür pişidir. Undan, koyun yağıyla kızartılmış hamurdan yapılan ve çok sevilen bu lezzeti mutlaka deneyin.
Kıztıbey Küzimek: Hamurun içine püre haline getirilmiş patatesler konulup, sarılıyor. Bir patates yemeği düşünün fakat bu yemek hamurun içinde sarılıp börek formuna sokulmuş olsun. Kıztıbey Küzimek tam böyle bir lezzet..
Akidil Salatası: Bizim damak tadımıza pek uygun gibi gözükmese de balık, pirinç ve mayonez karışımından yapılan güzel bir salata türüdür.
Chak Chak Tatlısı: İnce olarak açılan hamur küçük küçük kesilip yağda kızartılıyor ve ardından soğutuluyor. Son olarak dövülmüş ceviz ve balla karıştırılarak buzdolabında bekletiyor. İşte böyle güzel ve lezzetli bir tatlı Chak Chak..
Kırgızistan’da Nerede Ne Yenir?
Ülkenin her yerinde pazarlar mevcut organik sebze ve meyve alışverişlerinizi rahatlıkla yapabilirsiniz. Kırgızistangerçekten çok ucuz bir ülke.. Haftalık mutfak masrafınız et dahil 30 TL’yi geçmez. Türkiye‘ye göre çok ucuz olanKırgızistan‘da etin kilosunu ülkemize göre 3’te 1 fiyatlara alabilirsiniz. Hijyen ve sağlık açısından alışveriş merkezlerinde yer alan kasaplar, Kafkas kökenli Lezgin kasabı veya Oş pazarı içinde yer alan Türk kasabı et alışverişi için iyi seçim olur.
Yukarıda mutlaka yemelisiniz diye bahsettiğimiz Lagman aslında Uygur kökenli bir yemektir dolayısıyla Kievskiy Çüyköşesinde bulunan Uygur restoranı Lagman yemek için tercih edilebilir. Yöresel Kırgızistan Yemekleri yemek içinSupara‘ya, ucuz ve lezzetli yemekler için Bişkek merkezde yer alan Faiza‘ya gidebilirsiniz. Türk mutfağına yönelik bir öneri isterseniz Park Panvilova AVM içindeki Seral’ın Yeri‘nde Adana‘yı artmayacak lezzette Adana Kebabı yiyebilirsiniz. Bunun dışında Kafe Taksim, Beta Stores‘in Restoranı alternatif tercihler olabilir.
Bişkek’te çok az paralar ödeyerek dünya mutfağından güzel ve farklı lezzetler deneyimleyebilirsiniz. Prospekt Mira‘da yer alan İtalyan Restoranı pizza için favoridir. Ploşat’ta bulunan Amerikan restoranı ise aperatif burger tarzı yiyecekleri ile beğendiğimiz bir mekandır.
Kırgızistan’da Ne İçilir?
Bu sorunun cevabı yöresel anlamda net aslında.. Kırgızistan‘ın resmi ve milli içeceği at sütünden yapılan Kımız‘dır. Tadı nasıl diye merak edenlere ekşimsi ve küflenmiş yoğurdu andıran bir tadı olduğunu söyleyebiliriz. İçinde Kırgızların göçebe hayat kültürü sebebiyle uzun süre formunu korusun ve bozulmasın diye alkol yer alıyor. Fakat elbette sağıldığı gibi taze içilmesi daha sağlıklı olacaktır.
Özetle Kırgızistan bedavadan biraz pahalı yaşam koşulları ve muhteşem Kırgız yemekleri ile çağıran bir ülke.. Ata yurdu, Türk toprağı Kırgızistan gerçekten çok ucuz bir ülke.. Turistler ve sırt çantalı gezginler için muhteşem bir turizm potansiyeline sahip.. Bizce gezi rotası belirlerken sürekli Avrupa ve Uzakdoğu tercihlerine bakmayın. Engin kültürü, tarihi mirası, muhteşem doğası ve enfes Kırgız Yemekleri ile Kırgızistan gezisi de alternatifleriniz arasında mutlaka olsun.
Kuzeyinde Kazakistan, Doğu ve Güneydoğusunda Doğu Türkistan’dan dolayı içimizi acıtan, hüzünlendiren, kurtulmaları için dualar ettiğimiz kardeşlerimize eziyetlerini sürdüren Çin yer alıyor. Batısında ise aralarında hala ne var anlayamadığımız, bu kadar sorun edilecek mevzu nedir diye düşündüğümüz ve Ata yurdu Türk topraklarında Türk’ün Türk’ten başka dostu yokken niçin küssünüz dediğimiz Özbekistan yer alıyor. Güney ve Güneybatıda ise bir başka Türk yurdu Tacikistan..
Bu toprakların doğası, havası, insanları ve herşeyi çok başka dostlar.. Umarım bir gün göğe uzanan dağlar ülkesi, Ata yurdu Kırgızistan‘a sizde gidersiniz ve ne demek istediğimizi o zaman daha iyi anlarsınız.
Gurmex
