Kırgızistan'da 16 partiden 1920 milletvekili adayının 120 sandalyeli Meclis’te yer kazanması için yarışacağı milletvekili seçimleri bu hafta sonu, 4 Ekim’de yapılıyor.
Kırgız Cumhuriyeti Meclisi (Cogorku Keneş), devletin yasama organı olup 120 milletvekilinden oluşan tek kamaralı bir parlamentosudur. Meclis milletvekilleri orantılı bir sisteme göre 5 yıllık bir süre için seçiliyor. Seçim sonuçlarına göre, siyasi partiye Mecliste 65'ten fazla vekalet verilmiyor.
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov, 3 Temmuz 2020’de “Meclise milletvekili seçimlerinin atanması hakkında" bir kararname imzaladı. Kararnamede, parlamento seçimlerinin 4 Ekim'de yapılması kararlaştırıldı.
Daha önce, Cumhurbaşkanı, siyasi partilerin parlamentoda yer kazanma şartlarını yeniden düzenleyen "Cumhurbaşkanı ve Milletvekili Seçim Kanunu"ndaki değişiklikleri imzaladı. Artık seçimlerde seçim barajı yüzde 9'dan yüzde 7'ye düşürüldü.
16 siyasi parti 120 sandalyeli parlametoya girmek için çabalıyor
Ülke tarihinde ilk kez tehlikeli yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sırasında seçim yapılacak Kırgızistan’da Birimdik (Birlik), Mekençil, İman Nuru, Mekenim Kırgızistan, Reforma, Ata Meken, Zamandaş, Bütün Kırgızistan, Sosyal Demokrat, Meken Intımagı, Afganistan'daki Savaş Gazileri ve Diğer Yerel Askeri Çatışmaların Katılımcıları Partisi, Ordo, Bir Bol, Respublika (Cumhuriyet), Kırgızistan ve Çon Kazat olmak üzere 16 siyasi parti yarışıyor.
Siyasi partilerin 24 Ağustos'a kadar aday listelerini ve gerekli diğer belgeleri Merkez Seçim Komisyonu'na (MSK) sunması talep edildi. Parti kayıtları 3 Eylül'de sona ermesiyle kampanya süreci 4 Eylül'de başladı ve 3 Ekim’e kadar devam edecek.
Kırgızistan’da oy verme tarihinden kırk gün önce, partilerin milletvekili aday listelerinin hazırlanacağı kongreler yapması gerekiyor. Partiler ayrıca bir seçim fonu oluşturmalı ve beş (5) milyon som depozito ödemelidir.
Kırgızistan'daki epidemiyolojik durum nedeniyle partiler toplu etkinlikler yasak olduğu için konserler düzenleyemeyecek ve seçmen stadyumlarını toplayamayacak.
Kırgızistan Merkez Seçim Komisyonu (MSK) Başkanı Nurcan Şayldabekova, ülkede toplam 3 milyon 523 bin 532 seçmenin kayıtlı olduğunu söyledi.
Şayldabekova, “Seçmen sayısı 2015 yılına göre 762 bin 235 kişi artarak % 27,6 oldu. 2017 yılındaki cumhurbaşkanlığı seçimlerine göre ise 497 bin 762 kişi artarak % 16,5 oldu.” açıklamasında bulundu.
Yaklaşık 4 milyon seçmenin oy kullanacağı Kırgızistan’da 2 bin 474, Kırgızistan’ın yurt dışındaki büyükelçilik ve temsilcilik binalarında ise 44 sandık kuruldu.
Ülkede seçmenlerin yüzde 77’si seçimlerde oy kullanacak
Kırgızistan’da Ortak İş Kamu Fonu tarafından yapılan araştırmalara göre, 7-15 Eylül 2020 tarihleri arasında yapılan ikinci telefon anketi sonucu, ülkedeki seçmenlerin yüzde 77’si millervekili seçimlerinde oy kullanmayı planladığını gösterdi. Seçmenlerin % 62'si Kovid-19 ile ilişkili duruma rağmen sandık başına gidecek. % 15'i epidemiyolojik duruma göre karar verecek. Katılımcıların % 12'si hiçbir şekilde oy kullanmayacağını söyledi. Ankete katılanların % 58'i, ülkenin her vatandaşı için seçimlere katılmanın çok önemli olduğunu vurguladı. Araştırma sonucunda, ankete katılanların yarısından fazlasının (% 51) hangi partiye oy vermek istediğini bilmediği ortaya çıktı. Kararsız seçmen sayısı anketin ilk dalgasından bu yana % 58'den% 51'e düştü.
Seçimler için dost ülkelerden yardımlar
Türkiye Cumhuriyeti, Kırgızistan’daki milletvekili seçimleri sürecinin güvenirliğini ve şeffaflığını artırmak amacıyla seçmeni tanımlama cihazlarını sayısını artırmak için MSK’ye 100 bin dolar tutarında yardım çeki teslim etti.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Kırgızistan’da yapılacak Meclis milletvekili seçimleri için Merkez Seçim Komisyonu’na (MSK) BT ekipmanı teslim etti.
Ayrıca, UNDP’nin ülkeye olan seçim destek projesi çerçevesinde İsviçre, Almanya ve Japonya hükümetleri de maddi yardımda bulunuyor.
42 uluslararası gözlemci akredite edildi
Kırgız Cumhuriyeti Seçim ve Referandum Merkez Komisyonu (MSK) 42 uluslararası gözlemciyi akredite etti.
MSK, uluslararası (Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ülkeleri olan Özbekistan ve Azerbaycan) ve diplomatik kuruluşların temsilcilerini (Japonya ve Almaya’nın Bişkek Büyükelçilerini, onların yardımcılarını, büyükelçilik sekreterlerini, daire başkanlarını) Kırgız Cumhuriyeti Meclis milletvekili seçimlerinde standart bir sertifika verilmesi ile uluslararası gözlemci olarak akredite etme kararı aldı. Ayrıca, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) cumhuriyette 24 uzun vadeli ve 350 kısa vadeli gözlemci görevlendirecek.
Meclis milletvekilleri seçimlerinde, içişleri organlarının geliştirilmiş çalışma rejimine geçmesi planlandığı Kırgızistan’da 2 bin 423 sandıkta 11 bin 507 polis güvenliği sağlamak amacıyla görev başında olacak.
KABAR Haber Ajansı (Ayperi Bekmırzayeva)
