BİŞKEK, 29 Ekim 2018 /Kabar/. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdulvahap Kara, Kazakistan'ın Latin alfabesine geçiş süreciyle ilgili, "Kazaklar Latin alfabesine geçmeyi siyasi mesele olarak değil, dil meselesi olarak ve Kazakça'nın kendi doğal akışının gelişmesi için elzem görüyorlar." dedi.
Kazak Türkleri Eğitim ve Araştırma Derneği (KATEAD) tarafından Türk Dünyası Kültür Mahallesi’nde düzenlenen panelde konuşan Kara, Kazakistan'ın Latin harflerine geçişinin ilk olarak 1991 yılında gündeme geldiğini ancak 26 Ekim 2017'de kabul edildiğini söyledi.
Kaya, Latin alfabesinin Kiril alfabesindeki bazı harfleri karşılamamasından dolayı dilde temel sorunlar yaşandığını ve toplum ve aydınlardan şikayet gelmesi sebebiyle 19 Şubat 2018 tarihinde yenilendiğini anlattı.
Kazakistan'daki Latin harflerine geçiş sürecinin uzamasında iç ve dış sebeplerin var olduğunu aktaran Kaya, şunları ifade etti:
"Kazakistan'da bazı aydınlar Latin alfabesine geçmeyi istemiyorlar. 'Bizim eserlerimiz ne olacak? Kiril harflerle basıldı' diyorlar ama ben bunun yersiz olduğunu düşünüyorum çünkü Latin ile Kiril harflerinin sistemi aynıdır. Bunun dışında Kazakistan'da 100'den fazla etnik grup var. Bunlar da Kiril'de kalmasından yanalar. Bunlar iç sebepler olarak sıralanabilir.
Dış sebepler ise, bazı ülkelerin Türk dünyasının ortak bir alfabede olmasını tercih etmemeleri. Çünkü ortak bir alfabe olduğu zaman Türk dünyası birbirinden güç alacaktır. Buradaki diğer bir faktör de Rusya. Rusya, Kazakistan'ın Kiril'den Latin'e geçmesiyle kendinden uzaklaşabileceğini varsayıyor. Aslında, Kazaklar Latin alfabesine geçmeyi siyasi mesele olarak değil, dil meselesi olarak ve Kazakça'nın kendi doğal akışının gelişmesi için elzem görüyorlar."
Kaya, Kazakistan'ın Latin harflerine geçmesinin dünyaya entegresinde de önemli bir adım olacağını belirterek, bundan sonraki aşamada da diğer Türk devletlerine alfabe geçişi konusunda öncülük edebileceğini ifade etti.
Hangi sistemde olursa olsun, Türk dünyasının Latin alfabesine geçmesinin büyük bir gelişme olduğunun altını çizen Kaya, "Alfabe meselesi çok önemlidir. Çünkü alfabe sadece alfabe değildir. O bir kültürdür, iletişimdir, tarihtir. Bu sebeple biz alfabeye önem vermeliyiz. Gelişmeleri de takip etmeliyiz." şeklinde konuştu.
Panele, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Okan Yeşilot, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Özlem Deniz Yıldız ve Kültür AŞ Panoramik Müze İşletme Müdürlü Salih Doğan da katıldı.
TRT Avaz
