BİŞKEK, 1 Eylül 2018 /Kabar/. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın resmi ziyarette bulunduğu Orta Asya ülkesi Kırgızistan, dağlık arazisi, süregelen geleneksel göçebe yaşam kültürü ve doğal güzellikleriyle dikkati çekiyor.
Başkan Erdoğan'ın yarın resmi ziyaret için gideceği Kırgızistan, 3 Eylül'de Türk Keneşi 6. Zirvesi'ne ev sahipliği yapacak.
Çuy, Issık Göl, Narın, Talas, Celal-Abad, Oş ve Batken adlarında 7 vilayetten oluşan Kırgızistan'da 6,2 milyon kişi yaşıyor.
Tarih boyunca Doğu ile Batı'yı buluşturan İpek Yolu'nun ana güzergahlarından birini oluşturan coğrafyada yer alan Kırgızistan'ın nüfusunun yüzde 72'sini Kırgız, yüzde 14'ünü Özbek, yüzde 6,4'ünü de Ruslar oluşturuyor.
Kuzeyinde Kazakistan, batısında Özbekistan, güneybatısında Tacikistan ve güneydoğusunda Çin'e komşu olan Orta Asya ülkesi Kırgızistan'ın yüzde 65'ini Tanrı Dağları kaplıyor. Bu nedenle "Orta Asya'nın İsviçre'si" olarak bilinen ülkenin Tanrı Dağları üzerindeki Issık Gölü ise Güney Amerika'daki Titikaka'dan sonra dünyanın en büyük dağ gölü olarak biliniyor.
Dağlık arazi nedeniyle kış turizmi etkin olan Kırgızistan'ın yer altı ve yer üstü kaynakları doğal güzellikleri arasında yer alıyor.
Ülkede resmi dil Kırgızca'nın yanı sıra Rusça da konuşuluyor. Sovyetler Birliği döneminde devlet ateizmi içinde yaşayan Kırgızistan'da nüfusun yüzde 76'sını Müslümanlar, yüzde 18'sini Hristiyanlar, yüzde 2'sini Budistler, yüzde 4'ünü de ateistler oluşturuyor.
- Siyasi durum
Kırgızistan 2010'a kadar başkanlık sistemiyle yönetilirken bir halk hareketiyle görevden uzaklaştırılan Cumhurbaşkanı Kurmanbek Bakiyev'in ardından ülkede parlamenter sisteme geçildi.
Muhalefet lideri Roza Otunbayeva öncülüğünde yeni bir anayasa hazırlandı ve parlamenter sisteme geçilmesini öngören siyasi geçiş süreci başladı.
Siyasi geçiş süreci çerçevesinde 2011'de yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerini yüzde 62 ile ilk turda Başbakan Almazbek Atambayev kazandı. Böylece Kırgızistan, cumhurbaşkanlığı makamının demokratik seçimle el değiştirdiği ilk ve tek Orta Asya Cumhuriyeti oldu.
Sooronbay Ceenbekov Başbakanlığında 2016'da yeni hükümetin kurulduğu Kırgızistan'da aynı yıl anayasa değişikliğine ilişkin referandum ve yerel seçimler birlikte gerçekleştirildi. Bunun sonucunda Kırgızistan Anayasası'nda cumhurbaşkanının yetkilerini kısma ve parlamentonun, dolayısıyla başbakanın yetkilerini arttırmaya yönelik değişiklikler kabul edildi.
Ceenbekov, 2017'de ise başbakanlık görevinden istifa ederek cumhurbaşkanlığı seçimlerine katıldı ve geçerli oyların yüzde 54'ünü alarak Kırgızistan Cumhurbaşkanı oldu.
- Ekonomi
Tarım ve madenciliğe dayanan Kırgızistan ekonomisinin başlıca tarım ürünleri buğday, pamuk, şekerpancarı, mısır, tütün, sebze ve meyveler iken ülkede yarış atı yetiştiriciliği ve küçükbaş hayvancılık da yaygın olarak yapılıyor.
Maden sektörünün 1970'lerde hızla gelişmeye başladığı ülkede makine, otomotiv, gıda, çimento, sırça ve konserve fabrikaları başlıca sanayi kuruluşlarını oluşturuyor. Bunun yanı sıra akarsu üzerlerinde kurulan hidroelektrik santralleri de ülke ekonomisini önemli ölçüde rahatlatıyor.
Son zamanlarda ülkenin doğal güzelliklerinin ön plana çıkartıldığı turizm planıyla da ülke ekonomisine büyük katkı sağlanıyor.
- İkili ilişkiler
Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından 1991'de bağımsızlığını kazanan Kırgızistan'ı ilk tanıyan ülke Türkiye oldu. Karşılıklı büyükelçiliklerin açılmasıyla gelişen ilişkiler çerçevesince iki ülke arasında stratejik ortaklık kuruldu.
Bu kapsamda Türkiye ve Kırgızistan, başta siyaset, ekonomi, ticaret, kültür, eğitim, sağlık, ulaştırma alanlarında çok boyutlu ilişkilere sahip. Bu ilişkiler karşılıklı, özellikle cumhurbaşkanları düzeyinde gerçekleştirilen ziyaretlerle de ivme kazandı.
İki ülke arasındaki stratejik ortaklığın temelinde ise "Ebedi Dostluk ve İşbirliği Anlaşması"nın yanı sıra "Türkiye ve Kırgızistan: Birlikte 21. Yüzyıla" bildirisi ve Yüksek Düzeyli Stratejik İş birliği Konseyi (YDSK) bulunuyor.
- Türk Keneşi 6. Zirvesi
Kırgızistan, 3 Eylül'de Türk Konseyi üye ülkeleri Azerbaycan, Kırgızistan, Kazakistan, Türkiye liderlerinin katılımıyla Çolpon-Ata kentindeki Cengiz Aytmatov Kültür Kongre Merkezi'nde başlayacak Türk Keneşi 6. Zirvesi'ne ev sahipliği yapacak.
Zirve toplantısında, Türk Konseyi'nin Dönem Başkanlığı Kazakistan'dan Kırgızistan'a geçecek.
Kırgızistan ayrıca göçebe dönemden kalan gelenekleri canlandırmak ve tarihteki Türk kavimlerin hayatına ve medeniyetine ışık tutmak için 2-8 Eylül tarihlerinde 3. Dünya Göçebe Oyunlarını da düzenleyecek.
AA
